Heimlich manevrası nedir ve nasıl yapılır? Hayat kurtaran bu ilk yardım tekniğiyle soluk borusundaki besin ve katı maddeler nasıl çıkarılır?
Heimlich Manevrası Nedir?
Heimlich manevrası, soluk borusuna yiyecek ya da herhangi bir cisim kaçtığında uygulanır. Çocukluğumuzda, şeker vb. gıdaların boğazımıza kaçmasını çoğumuz deneyimlemiştir. Ailemizin ve yakınlarımızın gündelik bilgiyle bize uyguladığı ilk yardım, Heimlich manevrasıdır.
İlk kez Doktor Henry Heimlich tarafından uygulanan yöntem, yaklaşık 47 senedir biliniyor. Bu tekniği öğrenmek, kendimiz ve çevremizdeki insanlar için hayati bir öneme sahip.
Heimlich Manevrasında Tıkanma Türüne Göre Müdahale
Solunum yolundaki tıkanma, tamamen ya da kısmi olabilir. Kısmi tıkanmada kişi öksürebilir, yardım isteyebilir. Tamamen tıkanma söz konusuysa; morarma, konuşamama, elleri boğaza doğru taşıma gözlemlenir.
Heimlich manevrasının nasıl yapılacağına gelirsek iki farklı teknik mevcut. Bunlardan birincisi, bireyin soluk borusunda gerekli hava giriş çıkışının olduğu kısmi tıkanmadır. Bu durumda yapmamız gerekenler ise şunlardır:
- Kişiyi öksürmeye teşvik etmek (bunu yaparken hastaya dokunmamalısınız)
- Henüz ayakta kalabildiği bu süre içinde yakından izlem yapmak
- Tam tıkanıklığın gerçekleşme ihtimaline karşı yanında kalmak
- Solunum ya da öksürükte azalma durumunda Heimlich manevrası uygulamak
Heimlich Manevrası Nasıl Uygulanır?
Öncelikle kişinin bilinci kontrol edilmeli. Sorulan soruya yanıt veremeyen ve öksürüğü azalan bireyde, tam havayolu tıkanması mevcuttur. Tehlike arz eden bu süreçte, acilen Heimlich manevrasına başlanılmalı. Bunun için öncelik sırasına göre:
- 112’yi arayın ve ilk yardımı da aynı anda gerçekleştirin
- Kişinin arkasına geçin ve hafif yan tarafında durun
- Bireyin göğüs kısmını elinizle destekleyip öne eğin
- İki kürek kemiğinin arasına sert bir şekilde avuç içinizin alt bölümüyle vurun (sırt basısı)
- 5-6 kez vurduktan sonra cismin çıkıp çıkmadığını kontrol edin
Cisim/yiyecek hala çıkmadıysa şu sıralamayla hareket edin:
- Kişinin göbek deliğinin üstüne ve göğüs kemiğinin altına bir elinizi yumruk yaparak yerleştirin
- Bunu yaptıktan sonra hastayı öne eğin
- Diğer elinizi yumruğunuzun üstüne koyun
- Yumruğunuzu sert bir şekilde içeriye ve yukarıya doğru çekin
- 5 kez bu işlemi tekrar edin
- Tıkanma durumu devam ediyorsa 5 karın, 5 sırt basısına dönüşümlü bir şekilde devam edin
- Cisim çıkana dek uygulamayı sürdürün
Obez veya Hamile Yetişkinlerde Heimlich Manevrası Nasıl Yapılır?
Heimlich manevrasında, gebe ve aşırı kilolu insanlarda karın yerine göğüs basısı yapılmalıdır. Bunun için öncelikle şu adımları izleyin:
- Kişinin arkasına geçerek kollarınızla göğsünü sarın
- Bir elinizi yumruk yapıp göğüs kemiği altına koyun
- Diğer elinizle yumruğu tutun ve kendinize doğru içe iterek bası uygulayın
- Sırt ve göğüs basısına dönüşümlü olarak devam edin
- Yiyecek ya da cisim çıkana kadar işlemi yapın
Bebeklerde Heimlich Manevrası Nasıl Yapılır?
Bebeklerin soluk borusuna bir şeyler kaçma ihtimali yetişkinlerden daha fazladır. Demir para, oyuncak parçaları vb. cisimlerle tıkanma yaşayabilirler. Bebekler konuşamadığı için nefes alışverişini dinleyerek boğulma kontrolü yapılmalıdır. Karın iniş çıkış hareketleri ve hava akımını gözlemleyerek tıkanıklık saptanabilir.
Kısmi tıkanma durumunda bebekte; öksürme, öğürtü, çırpınma belirtileri görülür. Tam tıkanıklıkta ise tepkisizlik, ağlayamama ve öksürememe, morarma semptomları başlar.
Bebeklerdeki Kısmi Hava Tıkanıklığında Ne Yapılmalı?
- Bebeğinizi kucağınıza alın ve gazını çıkarır gibi omzunuza başını yerleştirin
- Yüzünün yere doğru baktığına emin olun
- Kendiliğinden yuttuğu maddeyi dışarı atmasını bekleyin
Bebeklerde Tam Tıkanma Durumunda Ne Yapılmalı?
- Bebeğinizi, kolunuza ve yüzü yere bakar şekilde yatırın.
- Bebeğin başını desteklemek için parmaklarınızla çene kenarlarından tutun
- Boğazına bastırmamaya çok dikkat edin
- iki omuz arasına elinizle 5 kez yukarı doğru süpürür şekilde vurun
- Tek seferde bebeğinizi diğer kolunuza yerleştirecek şekilde çevirin
- Çevirme işleminde bebeğin başını korumaya özen gösterin
- Cisim çıkmadıysa, göğüs basısı için bebeğinizi sırtüstü dizinize yatırın
- İki parmağınızla (işaret ve orta parmak) göğüs kafesinin ucundaki orta bölgeye 5 kez bası yapın
- Yetişkinlerde olduğu gibi yutulan madde çıkana dek sırt ve göğüs basısına sırayla devam edin
Bebeklerde, kısmi tıkanma durumunda sırt ve göğüs basısı yapmaktan kaçınılmalıdır. Aşırı baskı uygulama sonucunda tıkanıklık artabilir.
Çocuklarda Heimlich Manevrası Nasıl Yapılır?
1 yaşın üzerindeki tüm çocuklarda, yetişkinlerdeki sıralama takip edilir. Tam tıkanma durumu varsa sırt ve karın basısına ilave olarak göğüs manevrası da çocuklarda gerçekleştirilebilir. Göğüs basısını çocuklar üzerinde gerçekleştirirken şu adımları takip edin:
- Bir elinizi çocuğun sırtına, diğer elini göğüs kemiği altına yerleştirin
- Obez ve hamile kişilerde olduğu gibi fakat daha yavaş ve belirgin 5 vuruş yapın
- Cismin çıkıp çıkmadığına bakın
- Cisim çıkmadıysa göğüs ve sırt basısını dönüşümlü tekrar etmeye devam edin
- Çocuğun reaksiyon vermemesi durumunda sırtüstü yere yatırın
- Hızlı bir şekilde 112’yi arayın.
Kendimize Heimlich Manevrasını Nasıl Uygulayabiliriz?
Bilincimizin yerinde olduğu ve soluk borumuzun tıkandığı anda oldukça hızlı davranmalıyız.
- Sert köşeli bir ekipmana göğüs kafesinizin ucunu yaslayın
- Olabildiğince güçlü bir şekilde bası yapın. Öne doğru eğilmeyi unutmayın.
- Sandalye demiri, koltuk başı gibi bir cismi bası için kullanabilirsiniz.
Heimlich Manevrası Yaparken Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Ambulans gelene dek ve hastanın bilinci kapanıncaya kadar basılara devam etmeliyiz. Hastanın sırtına vurmamalıyız. Kürek kemikleri arasına ve süpürür şekilde darbelerle vuruş yapmak, Heimlich manevrasının doğru tatbik edilmesini sağlar.
Hastanın tıkanmasına sebep olan cismi elinizle çıkarmaya çalışmayın. Bu durumda boğulmaya sebep olan maddenin solunum yolunu tamamen kapamasına neden olabilirsiniz.
İlk yardımı uygularken aynı anda destek için 112 acil hattını aramayı unutmayın.
This post is also available in: English
Yorumlar (0) Yorum Yap