10 / 10 / 10 Metodu: Warren Buffett ve Ray Dalio gibi Kararlar Almak

“Gök cisimlerinin hareketini hesaplayabilirim, ancak insanların deliliğini değil.”

Bu söz genellikle Isaac Newton’a atfedilir. Söz kulağa komik gelebilir lakin hepimizin yüzleştiği bir sorunun kökünü ifade ediyor — mantıksız davranış.

Kararlar vermek hepimizin tutarlı bir temel üzerine bina ettiği en çarpıcı eylemlerden biridir ve hepimiz bizleri çelişkili yönergelere götüren çok sayıda seçenekle karşı karşıya kalabiliriz — Mantıksız olmak zor değil.

Kısa süreli dürtülerin öncülük yaptığı avcı ve toplayıcı toplumlarda hala yaşıyoruz gibi algılamamıza sebep olan beynimizin ilgili bölümü artık etkili değil eskisi kadar.

O zamanlar mantıklıydı, çünkü korku ya da öfkeden kaynaklı dürtülere göre tepki vermemek vahşi doğada ölüm sonuçlanabilirdi, ama artık böyle değil. Modern bir toplumda, kısa vadeli kararlar artık en uygun kararlar değil.

Bununla birlikte, kısa görüşlü düşünce kalıplarımız, dünyayla nasıl etkileşim kuracağımıza egemen olmaya devam ediyor. Açıkçası bunun hoş karşılandığı zaman ve yerler var (aşk ve güzellik gibi şeyler ve hatta öfkenin yeri) ama iyi işlevsellik göstermesi için ayrım yapabilmek de önemlidir.

Şu anda bir şeyler hakkında hissettiklerimiz, her zaman en iyi öngörüler değildir. Bugün ve yarın üzerinde yoğunlaştığımız şeyler, büyük resmin yanında o kadar da önemli olmayan şeyler olabilir.

Farkında olmaya değecek daha büyük bir resim söz konusu.

Üst Düzey Düşünmenin Değeri

Yapmak istedikleri eylemleri ve kararları tutarlı bir şekilde örtüştüren insanlar ile bunu yapmayan insanları birbirinden ayıran şeylerden biri, sadece uzun vadeli değil aynı zamanda üst düzey bir düşünce biçimidir.

Dünyanın en büyük riskten korunma fonunun yöneticisi Ray Dalio’nun söylediği gibi:

“Kararlarının sadece birinci dereceden sonuçlarını hesap edip, ikinci ve sonraki derece sonuçlarının, hedeflerine ne gibi etkileri olacağını göz ardı edenler nadiren kendi hedeflerine ulaşabilir”

Bu, hem Warren Buffett’ın hem de uzun dönem birlikte çalıştığı ortağı Charlie Munger’in de en çok üzerinde konuştuğu bir şey ve hayatın her alanında çok önemli.

Aciliyetten geri adım atma ve eylemlerin ve kararların yalnızca başlangıçta öngörülebilen neden ve sonuç ilişkisinin ötesindeki etkilerini hesaplayabilmek için üst düzey düşünmeyi kullanabilme yetisi vazgeçilmez bir niteliktir ve insanların uzun vadeli iyi kararlar alabilmesi ne kadar akıllıca olur değil mi?

10 / 10 / 10 Metodu:

ilk kez bu metotla, Stanford profesörü Chip Heath’in bir makalesinde karşılaştım. O zamandan beri hem işimde hem de kişisel ilişkilerimde uyguladım.

Metot oldukça basit. Herhangi bir karar alma yada harekete geçme ile ilgili hafif bir tereddüt hissedersem, kendime şu üç soruyu sormak için biraz zaman ayırırım:

– 10 dakika içinde bunun hakkında nasıl hissedeceğim?

– 10 ay içinde bunun hakkında nasıl hissedeceğim?

– 10 yıl içinde bunun hakkında nasıl hissedeceğim?

Birkaç ay önce yapmayı düşündüğüm bir seyahat, çok iyi bir örnek.

Geçtiğimiz yıl boyunca sürekli çalıştım. Bu benim keyif aldığım aynı zamanda yapmaktan mutluluk duyduğum bir şey. Fakat bunu yapmak için taviz verdim.

Yakın arkadaşlarımdan bir çoğu, Kanada’ya ve dünyanın çeşitli yerlerine dağılmış durumda ve benim nazarımda değerli olan insanlarla olan gönül bağımı kaybetmemek için, genellikle yılda en az birkaç gezi yapmaya çalışıyorum. Son birkaç yıldır bunu oldukça tutarlı bir şekilde yaptım, ancak bu yıl farklıydı.

İş yoğunluğumdan dolayı, bu öncelik biraz kaydı ve birkaç ay önce iyi bir fırsat doğdu fakat haftalarca tereddüt içinde kaldım.

Seyahatimi neden ertelemem gerektiğine dair her türlü rasyonel değerlendirmeyi yaptım ve buna rağmen çok istediğim ve yapmaktan mutlu olacağımı bildiğim halde kararımı erteledim.

Sonunda, sorularımı sordum.

“Muhtemelen biraz çelişkili olacağım, ancak yavaş yavaş, eski dostlarla karşılaşmaktan dolayı heyecanlanacağımı biliyorum.”

“Geriye dönüp planlarımı bugüne kadar ertelemeyi dilemek gibi bir şansım yok”

“Gerçekleştirmiş olduğum bu seyahat belki gereksizdi, ancak muhtemelen yaşadığım anıları hala değerli bir hazine gibi saklıyor olacağım.”

İster evde ister işte olsun, üst düzey düşünce yetisi, eldeki seçenekleri düşünürken bir tür nesnelliği sağlar. Aklınızdaki çelişkileri, gerçekliğin teşvikleriyle dengelemenizi sağlar.

Açıkçası, bu metot ile her sorunu çözemezsiniz ancak bunların birçoğuna tanı koyabilirsiniz.

İster bir diyet sorunu olsun, ister de korkularınızla yüzleşmek için cesaret bulma sorunu olsun, tek yapmanız gereken şey kendinize üç soru sormaktır. (10/10/10 Metodu)

Eğer zaman içinde bir alışkanlık kazanabilirsen, farklı hareketlerin ikinci ve üçüncü derece sonuçlarını otomatik olarak analiz etme yetisine kavuşursun. Bu, en güçlü zihinsel avantajlardan biridir.

Dalio, Buffett ve Munger gibi yatırımcıların bu kadar uzun süre başarılı olmasının bir nedeni var. Olumsuz duyguların ya da ileriyi görememe körlüğünün yollarına çıkmasına izin vermediler, çünkü karar verme sürecini, arzulanan sonuçlara göre ayarlamayı öğrendiler.

Blogger, Zat Rana