Pozitif Düşünmek Sizi Zehirleyebilir: Toksik Pozitiflikten Uzaklaşmalısınız

Pozitiflik iyi bir şeydir değil mi? “Pozitif düşün.” “Mutlu ol.” “Dramadan uzaklaş!” Bunlar sizce de yararlı amaçlar değil mi? Aslında pek de yararlı değil. Çok fazla iyi şey aslında oldukça zararlı olabilir ve bunun bir adı var; toksik pozitiflik. Toksik pozitifliğin istemeden sizi ve çevrenizdeki herkesi çok daha kötü hissettirmesine neden olan şaşırtıcı detaylarına gelin beraber bakalım.

İyi şeylere odaklanmak, pozitife yönelmek ve bunu hayatımızın her alanında bir kural haline getirmek bizim için yararlı gibi gözükebilir. Kendimizi ve çevremizdekileri cesaretlendiririz, gaza getiririz veya kötü bir olayı, günü geride bırakmaya yardımcı olabiliriz. Ancak bu konuşmaların fazlası da bizim için zararlı olabilir.

Şu cümlelerden birini daha önce kesinlikle duymuşsunuzdur:

“Yalnızca pozitif ol. ”
“Her şeyin bir nedeni var.”
“İyi olacak.”
“Mutluluk bir seçimdir.”
“Olumlu düşün.”
“İyi düşün iyi olsun.”

Daha önce bunu duyduğunuz zamana bir geri dönüş yapın. Bu sözler iyi niyetle ve pozitife odaklanmak uğruna söylenmiş olsa bile bizim için inanılmaz derecede zararlı olabilir. Bu duyduğumuz cümleler kayıtsızlık içeriyor olabilirler çünkü hayatın gerçek ve sahici acısını en aza indiriyorlar. Basitçe söyleyelim, bu cümleler toksik cümleler.

İnsan olmanın gerçeklerinden biri, hayatın gerçekten çok ağır ve acı verici olabileceğidir. Çevremizdeki insanlar zor ve yürek burkan acılarla baş etmeye çalışıyor. Keder ve kayıp hayatın büyük bir parçasıdır. Çocuğunuzun tedavisinin işe yarayıp yaramadığını duymayı beklemek, bir ilişkiyi bitirmek, ırkçılığa maruz kalmak, aileden birini kaybetmek, haberleri izlemek, cinsel tacizle yüzleşmek, travmadan kurtulmak ve ruh sağlığı ile mücadele etmek…

Acı, endişe, kalp kırıklığı ve korku normaldir ve insan olmanın önemli yapı taşlarıdır. Bu olaylar ve deneyimler acı verici duygular uyandırır ve bu duygular hoş ya da zevkli olmasa da önemlidirler. Bunları hissetmek ve ifade etmek son derece önemlidir.

Ancak toksik pozitiflik bu duyguları görmezden gelir. Toksik pozitiflik acı verici duyguları en aza indirir ve yok sayar. Gerçek deneyimleri geçersiz sayar ve temel insani duyguları reddeder. Toksik pozitiflik, ilgiyi ve şefkati hak eden duyguları bastırır ve ilişkilere zarar verir. Utanç verici ve suçlu hissettirir.

Aynı zamanda bu pozitiflik boğucudur, acıya yer olmadığına dair ince ama net bir mesaj verir; “zor şeyler için yer yok”. Bunlarla beraber toksik pozitiflik, şiddetli duyguları geçersiz kılar, bizim yalnız ve soyutlanmış hissetmemize neden olur. Basitçe söylemek gerekirse, toksik pozitiflik işleri daha da kötüleştirir.

Şöyle düşünün: Arkadaşlarınızı tek bir cümleyle rahatlatmaya çalıştığınızda acılarını artırabilirsiniz. Bir aile üyesine “Her şey yoluna girecek” dediğinizde, istemeden korkularını en aza indirirsiniz. Zehirli, pozitif, ışıltılı ve parlak bir duvar oluşturursunuz. Hakiki bir bağlantının yerine düz ve boş kelimeler kullanırsınız ve yardımcı olmak veya rahatlatıcı olmak yerine, bu karşınızdakinin ruhunu incitebilir.

Peki pozitifliğinizin toksik olup olmadığını nasıl anlarsınız? Aşağıdaki üç maddeye dikkat edin:

1. “Olumlu düşün. Daha iyi olacak.” Karmaşık ve derin bir acıya tepki olarak tek satırlık basit bir cümle kullanıyorsanız, bu muhtemelen toksik bir pozitifliğin işaretidir. Her şeyi düzgün, temiz ve basit hale getirme dürtüsüne direnin. Duygular her şeydir, bazen dağınıklığı kucaklamanız gerekir.

2. Acıyı kabul etmiyor veya acıya yer ayırmıyorsanız. “Yalnızca iyi hislere odaklan.” “Mutluluk bir seçimdir.” gibi ifadeleri devamlı kullanıyorsanız. Bu iki ifade, etrafınızda hayali bir güç alanı çizmeye benziyor ve “İnsan tepkisine izin yok” dercesine yüksek sesle bağırıyorsunuz. Unutmayın, acımızı bastıramayız ve yokmuş gibi davranamayız.

3. Ya hep ya da hiç dili kullanıyor olabilirsiniz: her şey, hiçbir şey, herkes, hiç kimse, her zaman, hiçbir zaman… Mesela “Her şeyin bir nedeni var” ya da benzeri olan “Her şeyde vardır bir hayır” cümlelerini ele alalım. Bu cümleler, toksik pozitifliğin en yaygın örneklerindendir. Bir çocuk öldüğünde veya bir ibadet yerinde insanlar öldürüldüğünde ne gibi bir neden olabilir? Hangi sebep kanser teşhisini sindirmeyi kolaylaştırabilir? İstismarın acısını nasıl açıklayabilirsin? Bunların kulağa dramatik örnekler gibi geldiğini biliyorum, ancak bunlar gerçek örnekler. Bunlar, insanların her gün yaşamış olduğu gerçek deneyimlerdir. “Her şey” ve “hiçbir şey” gibi her şeyi kapsayan kelimeleri kullandığınızda, istemeden tüm bu şeyleri de kapsayarak konuşursunuz.

Toksik pozitiflik sinsidir. Yararlı görünür, cesaret verici görünür ve birini rahatlatmanın yararlı bir yolu gibi görünür. Ama tam tersidir, toksik pozitiflik aşırı basitleştirilmiştir, utandırır ve inanılmaz derecede yalnız hissettirir.

Peki, cevap toksik pozitiflik değilse, o zaman nedir? Rahatlık, merhamet, onaylama, kabul etme ve cesaretlendirme. Kendimiz ve karşımızdakiyle gerçek ve anlamlı bir bağlantı kurmak.

Bu yazıyı okuduğunuz andan itibaren hayatınızdaki toksik pozitifliğin parçacıklarını belirleyin. Kullandığınız ifadelere dikkat edin. Hangi kelimelerin yardımcı ve diğerlerinden rahatlatıcı olduğunu ayarlayın. Küçümseyen ve ilgisiz kelimeleri fark edin. Toksik pozitiflik sandığınızdan daha yaygındır. Ancak neyse ki sözlerimizi seçme gücümüz var. Konuşmadan önce düşünme, rahatlık ve şefkat sunma yeteneğine sahibiz.

Pozitif kalmak, bakış açımızı negatiflikten iyi olana çevirmek yanlış bir şey değil. Fakat her durumda kendimizi pozitif kalmaya zorlamak yanlış olabilir. İnsanız duyduğumuz, hissettiğimiz, gözlemlediğimiz her şey de kötü hissetme hakkına sahibiz. “Her şey yoluna girecek!” iyi bir motto gibi gözükebilir fakat duygularımızı halının altına süpürmeden negatifse de onları yaşayarak sonrasında iyi şeylerin geleceğine dair inancımızı pekiştirmeliyiz. Gülmek ve iyi hissetmek kadar ağlamak ve kötü hissetmek de normal. Kendimize sık sık hatırlatmalıyız.