Mutluluk Hormonu Nedir? Mutluluk Hormonları: Dopamin, Serotonin, Oksitosin, Endorfin

Mutluluk hormonu psikolojimize ve yaşamımıza doğrudan etki eder. Çünkü mutluluk çoğu noktada yaşantımıza yön veren bir durumdur. Mutlu olacağımız mesleği seçmek, birlikte mutlu olabileceğimiz bir partner bulabilmek, mutluluğu yakalayabileceğimiz bir muhitte ev bulmak… Kısacası hayatımızı mutlu olmak üzerine kurarız.

Mutluluk tanımı kişiden kişiye değişir. Kimisi için dans etmek bir mutluluk sebebi iken kimisi için arkadaşıyla kahve içmek mutlu olmak için yeterlidir. Mutluluğun formülünü veremeyiz ancak mutlu olmamızı sağlayan mutluluk hormonlarını nasıl aktifleştirebileceğinizi söyleyebiliriz.

Beynimizdeki kimyasallar ruh halimizi etkiler. Ruh halimizi etkileyen beyin kimyasalları yani mutluluk hormonları şunlardır: dopamin, serotonin, oksitosin ve endorfinler. Bu hormanlar üzerinde bir etkiye sahip olmadığımız düşünülse de bilim bu hormanları bilinçli bir şekilde arttırabileceğimizi söylüyor.

Mutluluk hormonları dopamin, serotonin, oksitosin ve endorfinler şeklinde 4’e ayrılır. Gelin hepsine detaylı bir şekilde bakalım.

Mutluluk hormonu denildiği anda en popüler isim olan dopamin hormonu, motivasyonu arttıran bir beyin kimyasalıdır. Bizi harekete geçirmek için ilham verir. Hafıza, ödül ve vücut hareketlerini düzenlemede de önemli bir role sahiptir. Dopamin hormonu bir kişi veya aktiviteyi sevdiğinizde serbest kalır. Dans etmeyi çok sevdiğinizi varsayalım. Dans etmeye başladığınızda beyninizdeki ödül duygusu devreye girer. Bu duygunun devreye girmesiyle dopamin hormonu salgılanır.

Kendinize koyduğunuz hedeflere ulaşmak da doplamin hormonunu aktifleştirmeyi sağlar. Eğer hedefinizi küçük parçalara bölerseniz hedeflerinize daha kolay ulaşabileceğiniz için daha çok dopamin hormonunu aktifleştirebilirsiniz. Örneğin keman çalmak istiyorsunuz. Kendinize küçük hedefler koyarak başlayabilirsiniz. İlk hafta yay ve keman tutuşunu öğrenmek hedefiniz olmalı. Ardından notaları öğrenmeyi, daha sonrasında ise bir parça çalmayı hedef koyabilirsiniz. Bu durumda yay ve keman tutuşunu öğrendiğinizde ilk hedefinize ulaşmış olacağınız için vücudunuzda dopamin hormonu aktifleşecek ve mutlu olmanızı sağlayacaktır.

Yapılan araştırmalar, meditasyonun da dopamin salgılanmasına yardımcı olacağını gösteriyor. Her gün kendinize meditasyon için zaman ayırarak vücudunuzun dopamin salgılamasına yardımcı olabilirsiniz. Dopamin salgılamanıza yardımcı olacak besinler şunlardır: ham çikolata, yaban mersini, turpgiller, kahve.

Bugünlerde dopamin salgılatan çoğu şeyi efor sarf etmeden yapıyoruz. Sosyal medyada vakit geçirmek, online alış veriş yapmak, yemek sipariş etmek… Bunları sürekli yaptığımızda bağımlı hale geliyoruz ve “dopamin toleransı” geliştiriyoruz. Zevk aldığımız aktiviteleri sürekli tekrar ettiğimiz için de eskisi kadar mutlu olamıyoruz. Hayattan daha fazla keyif almayı sağlamak için dopamin detoksu yapabilirsiniz.

Sizi mutlu eden şeylerden uzak kalacağınız 24 saate ihtiyacınız var. Sizi merak edecek kişilere haber verip telefonunuzu, bilgisayarınızı yani başkalarıyla iletişime geçeceğiniz aygıtları 24 saatliğine kapatın. Bu 24 saatte yemek yemek, oyun oynamak, kitap okumak, sosyal medyaya girmek yasak. Sadece kendinizi dinleyeceğiniz ve düşüneceğiniz 24 saatin ardından daha mutlu ve bağımlılıklarınızdan uzaklaşmış olacaksınız.

İlgili İçerik: 17 Maddede Dopamin Seviyesini Yükselterek İsteksizlikten Nasıl Kurtuluruz?

Mutluluk hormonlarının bir diğeri ise serotonin hormonudur. Ruh hali üzerinde etkilere sahiptir. Bu yüzden antidepresanların çoğunda serotonin kullanılır. Pozitiflik serotonin salgılanması üzerinde olumlu etkilere sahipken üzüntü ise beyindeki serotonin sentezi üzerinde negatif bir etkiye sahiptir. Ruh halinizin sentezi etkilediği gibi, serotonin seviyesi de ruh haliniz üzerinde etkilidir.

Beyninizdeki serotonin seviyesini arttıran şeylerin başında parlak ışık geliyor. Parlak ışık sizi çöküntüden kurtarabilir. Mevsimsel depresyonlar için bilinen tedavi yöntemlerinin başında parlak ışığa maruz kalmak vardır. Bu yöntem sadece mevsimsel depresyonlar için değil başka depresyonların tedavisinde de kullanılır.

Egzersiz yapmak serotonin üreten sinir hücrelerinin üretilme hızını arttırdığı için serotonin seviyesini arttıran şeylerden birisidir.

Çok fazla UV ışınına maruz kalmak zararlıdır. Ancak günde yaklaşık 20 dakika güneşlenmek cildinizin serotonin üretimini destekleyen UV ışınlarını emmesine yardımcı olarak vücudunuzdaki serotonin hormonu seviyesini arttırır.

Serotonin salgılamanıza yardımcı olacak besinler: muz, ananas, kivi, greyfurt, erik, mango.

Oksitosin bir diğer mutluluk hormonudur. Etkilerinden bazıları şunlardır: kan basıncını azaltmak, acı eşiğini arttırmak, anksiyeteyi azaltmak, sosyal etkileşimi güçlendirmek.

Oksitosin nasıl arttırılır? Bilinen başlıca yolu, insanlarla fiziksel temasa geçmektir. Adrenokortikotropin hormonu, stres hormonu olan kortizol salınımını uyarır. Masaj ise oksitosin seviyesini arttırırken adrenokortikotropin hormonunun seviyesini azaltır.

Dinlemek pek çok insanın yapmadığı bir şeydir. Karşılıklı konuşulur ancak karşıdaki kişiyi dinlemek zor gelir. Oskitosin seviyesinin yükselmesini sağlayan bir diğer şey de dinlemektir. İkili ilişkilerde karşı tarafı dinlemek arada bir bağ oluşmasını sağlar. Bu bağlantı ise oksitosin seviyesini arttırır.

Oksitosin salgılamanıza yardımcı olacak besinler: yumurta, süt ve süt ürünleri, zeytin, kırmızı biber, avokado, elma, muz.

Mutluluk hormonu olan endorfinin başlıca görevi endişe ve depresyonu azaltmaktır. Endorfinler, acıya tepki olarak yükselir bu yüzden egzersiz yapmak endorfin sağlamanıza yardımcı olur. Bu hormonlar için doğal ağrı kesiciler de denir.

Kahkaha atmak da sizi iyi hissettirecek kimyasalların salgılanmasına yardımcı olur. Kahkaha atmak kortizol seviyelerini ve stresin diğer etkilerini de azaltacağı için mutlu olmanızı sağlar. Stres ve duygu bozuklukları için kullanılan başlıca tedavi yönetmelerinin başında kahkaha terapisi gelir.

Baharatlı ürünler, endorfin seviyesini arttırır. Baharat dışında çikolata, ceviz, incir, yoğurt, çilek, üzüm, makarna ve muz yemek de endorfin salgılanmasını arttırarak mutlu olmanıza yardımcı olacaktır.

Endorfin ve serotonin beyin kimyasını etkileyen nörotransmitterlerdendirler. Endorfin hazla ilişkilendirilir. Birincil tetikleyicileri stres ve acıdır. Serotonin ise rahatlamayı ve sakinleşmeyi sağlar. Mutluluk, zindelik ve canlılık hissi verir. Serotonin eksikliği depresyona, yorgun ve sıkılgan bir ruh haline sebep olur.