Mutfak, Banyo, Kıyafetler ve Dahası: Hayatımızdan Plastiği Çıkarmak İçin Küçük Bir Rehber

Geçen yıl plastiğin sonunun başlangıcı oldu. Birçoğumuzun tehlikenin farkına varması biraz zaman alsa da sosyal medyada yer alan videolar ve fotoğraflar sayesinde harekete geçildi.

Burnuna pipet sıkışan kurbağayı, Hawaii ve Kaliforniya arasındaki okyanusta biriken çöpleri gördüğümüzde olayın ciddiyetinin farkına vardık. National Geographic  dergisinin kapağına suda yüzen plastik bir torbanın fotoğrafını koyarak “Gezegen mi Plastik mi?” adlı başlıkla bu olaya dikkat çekti. Ve bu konu hakkında dikkate değer bir istatistik yayınladı: Geri dönüşüm için gösterilen çabaya rağmen atılan şeylerin %91’i çöpe gidiyor.

Plastik, çok fazla hayatımızın içinde. Poşet almak yerine bez çanta kullanarak veya plastik pipet yerine metal pipet kullanarak plastik kullanımını azaltmaya çalışsak bile bu çok ama çok küçük bir adım. En basitinden marketten satın aldığımız eti veya peyniri saran plastik sargılar, çocukların oynadığı oyuncaklar, kullandığımız diş fırçaları..

Plastiği hayatınızdan çıkarmak için daha fazla yol keşfetmeye başladıkça bunun aslında göründüğü kadar zorlu olmadığını fark edeceksiniz. Bu kısmen, günlük plastik ürünlere alternatifler sunan yeni girişimler sayesindedir.

Mutfak

En zor kısım mutfak olsa gerek. Etrafınıza baktığınızda çoğu yiyecek mutfağınıza plastikle birlikte giriyor. Piyasadaki en ucuz malzeme olduğu için markalar gıdaları paketlemek için plastik kullanıyorlar. Bunu azaltmak için:

Toplu olarak satın alın. Pirinç, makarna, fasulye, fındık, un ve diğer birçok malzemeyi paketlenmemiş halde satan marketlerden alışveriş yapın. Böylece paketli gıda almak yerine kendi cam veya metal kavanozlarınızı götürerek alacağınız ürünleri direkt kavanozunuza doldurabilirsiniz. Ama öncesinde kavanozun ne kadar ağır olduğunu öğrenmeyi unutmayın.

Deterjan şişelerini cam şişelerle değiştirin. Temizlik malzemelerinin neredeyse hepsi plastikler içerisinde saklanıyor. Bunun için kendinize porselen veya cam deterjan şişesi alabilirsiniz. Sonrasında deterjanların yedeğini alarak bunlara doldurursunuz. Her ne kadar yedekler de plastikler içerisinde satılsa da genel plastik kullanımını azaltmış olursunuz.

Saklama kaplarınızı değiştirin. Saklama kapları genelde taşıması açısından kolaylık olsun diye plastik üretilir. Ancak plastik kaplar içerisinde yiyecek saklamak sağlığımız için de zararlıdır. Onun yerine cam kavanozlar ve cam saklama kapları kullanın. Ayrıca streç film yerine birden fazla kullanılabilen balmumu içerikli saklama kumaşları kullanın. Plastik saklama poşetlerini de kullanmayı bırakabilirsiniz. Bunun yerine yemeklerinizin üzerini tabakla örtebilirsiniz veya cam kaplar ve kavanozlar her zaman daha sağlıklı ve güvenli bir seçenektir.

Banyo

Banyoda kullandıklarımızı değiştirmek oldukça zordur çünkü çoğu kişisel bakım markası ambalajlarında çok fazla plastik kullanmaktadır.

Banyonuzu minimalleştirin. Birçoğumuzun duşlarında ve makyaj çekmecelerinde çok fazla ürün var. Çünkü güzellik endüstrisi bizi onlarca farklı yüz kremine ve vücut ovalamasına ihtiyaç duyduğumuza ikna etti. Ancak çoğu zaman yoğunluktan ayrıntılı duş rutinleri ve cilt bakımına zaman ayıramaz ve aynı şeylere geri döneriz: sabun, şampuan, saç kremi, yüz temizleyici. Aynısı makyaj için de geçerli. Hangi çekirdek ürünleri kullandığınıza karar verin ve her mevsim yeni bir far paleti ve ruj satın alma dürtüsüne direnç gösterin. Sahip olduğunuz yabancı ürünleri bitirin ve satın almayı bırakın.

Daha sürdürülebilir alternatifler bulun. Artik basit, minimal bir rutininiz olduğuna göre ürünler konusunda da birkaç alternatifiniz var. İlk olarak kullanacağınız ürünleri toplu olarak satın alabilirsiniz. Daha büyük şişelerde almanız hem daha hesaplı olacak hem de uzun süre kullanacağınız için daha az plastik tüketimi yapacaksınız. İkincisi, ambalajları konusunda bilinçli olan markaları tercih edin.

Diş fırçası ve tarağınızı değiştirin. Saç fırçası ve diş fırçası günlük hayatımızın vazgeçilmezlerinden. Ancak plastik saç fırçaları ve diş fırçaları yerine alternatifi olan bambu fırçaları kullanabilirsiniz.

Oyuncaklar

Modern dünyada bir bebek sahibi olmakla birlikte çevresel atıkların artışı şok edici. Mağazadaki oyuncak koridorları plastik ürünlerle dolu. Çocuk bezlerinin paketleri, bebek arabaları, küçük bardak, tabak, yemek kutuları yani aklınıza gelebilecek her türlü oyuncak genellikle plastikten yapılır. Nereden başlayacağınızı bilmek gerçekten çok zor.

Daha az satın alın, kitaplara ve ahşap oyuncaklara yatırım yapın. Çocuk oyuncakları genellikle çok ucuzdur. Onları rafta gördüğünüzde size saatlerce huzur ve sessizlik sağlayacaklarını düşünürsünüz. Ancak hayal ettiğiniz gibi olmaz, birkaç saat oynadıktan sonra ilgisini kaybeder ve başka oyuncaklar istemeye başlar. Onun yerine, kitap almaya odaklanabilirsiniz. Çocuklar genelde beyninde tam olarak oturtana kadar tekrar tekrar kitabı okumanızı isterler. Zaman geçtikçe, okumayı öğrendiklerine ise ilgili olmaya devam ederler. Aynı zamanda ahşap bloklar gibi basit, çok yönlü oyuncaklar ilgi çekicidir çünkü çocukları hayal güçlerini kullanmaya teşvik ederler.

Kıyafet Dolabı

Plastik denince üstesinden gelmenin inanılmaz zor olduğu başka bir bölüm. Naylon, polyester ve spandeks gibi plastik bazlı elyafların üretilmesi çok ucuzdur ve pamuk, ipek gibi doğal malzemeleri taklit etmek için tasarlanmıştır. Son 50 yılda markalar bu elyafları giysilere daha fazla dahil etmeye başladı. Bu sentetik kumaşlar aynı zamanda teknik özelliklere de sahiptir bu nedenle dış giyim ve spor kıyafetlerinde yaygın olarak kullanılırlar. Plastik hiçbir zaman ayrılmadığından yoga taytınız onunla işiniz bittiğinde sonsuza dek çöplükte yaşayacak. Plastik olmayan giysiler ve aksesuarlar söz konusu olduğunda seçeneklerimiz sınırlıdır.

Uzun süre giyebileceğiniz kıyafetler satın alın. Yün, ipek ve pamuk, çoğu sentetik meslektaşına kıyasla nispeten pahalıdır. Ancak doğal liflerden yapılan kıyafetler daha dayanıklı olma eğilimindedir. Kaliteden gurur duyan birçok marka doğal elyaf kullanmaya çalışır, ancak diğerlerinden daha pahalıdır. Bu nedenle, bazı durumlarda ikilemde kalabilirsiniz. Ancak alacağınız kaliteli ürünleri uzun süre giyebileceğinizden vereceğiniz parayı düşünmek yerine plastik kullanımını azalttığınızı ve uzun süre kıyafete ihtiyacınız olmayacağını düşünebilirsiniz.

Sentetik almak zorunda kalırsanız geri dönüşümlü olanları tercih edin. Bazen plastik tabanlı kıyafetler almak kaçınılmazdır. Ama iyi haber, bazı markalar geri dönüştürülmüş plastiğe geçiyor. Örneğin Adidas, 2024 yılına kadar iddialı bir hedef olan tamamen geri dönüştürülmüş plastik kullanacağına söz verdi çünkü spor ayakkabılarının ve spor kıyafetlerinin neredeyse tamamı sentetik malzemelere dayanıyor.

İhtiyacınız olmayan şeyleri geri dönüştürün. Son olarak, giysilerinizi giymeyi bıraktığınızda onların nereye gideceğini düşünün. Bağışlayacağınız kıyafetlerin çöplüğe ihtimali var çünkü. Göndereceğiniz yerleri iyi araştırın ve güvendiğiniz yerlere gönderin.

Ayrıntılı olmaktan uzak olsa da bu bir başlangıç. Ama önemli olan davranışlarını değiştiren bir kişi arkadaşlarının ve ailesinin normlarını hızla değiştirebilir; eylemlerinizin etkisi topluluğunuz aracıyla çoğalabilir.