Son günlerde artan alkol fiyatları insanları kaçak içki üretime ve tüketimine mecbur bıraktı. Bu tüketimlerin sonunda yaşanan ölümlerden sonra insanlar etil alkol nedir, nasıl üretilir ve neden öldürür gibi soruların cevaplarını aramaya başladı.
Etil alkol olarak bilinen etanol (C2H5OH)., aslında alkollü içeceklerin üretiminde kullanılmaktadır. Metil alkol kullanılarak üretilen kaçak içkiler sonucunda ölümler yaşanır. Bu ayrımı iyi gözetmek gerekmektedir.
Etil Alkol (Etanol) Nedir?
Etil alkol rengi olmayan, hoş kokulu ve yanıcı bir sıvıdır. Alkollü içeceklerde kullanılabilen ve kullanılması gereken tek alkol türüdür. Etil alkol aynı zamanda çözücü olarak da kullanılmaktadır. Etanol yakıt olarak da kullanılabilir ve düşük donma noktasından dolayı, termometrelerde ve antifriz olarak tercih edilir. Basit bir moleküldür. Hidroksil (OH) grubuna bağlı etildir (iki karbonluCH3-CH2-). Formülü, CH3-CH2-OH şeklindedir (C2H5OH).
Tüm dünyada etkisini gösteren Covid-19 salgını süresince de oldukça fazla tüketilen el dezenfektanları ve dezenfektan jellerinin yapımında antiseptik olarak etil alkol kullanılmaktadır.
Etil alkol nörotoksik ve psikoaktif bir ilaçtır. Fazla tüketildiğinde alkol zehirlenmesine neden olabilmektedir. Etil alkol nedir nasıl üretilir sorularının cevabını aldıktan sonra bir de kullanım alanlarına göz atalım.
Etil Alkolün Bazı Kullanım Alanları :
Antiseptik Olarak Kullanımı:
Etanol, ıslak mendillerde ve el temizleme jellerindede en yaygın olarak kullanılan antiseptiktir. Etanol, lipidleri eriterek organizmaları öldürür. Çoğu bakteri, mantar ve virüse karşı etki göstermektedir. Fakat bakteri sporlarına karşı etkisizdir.
Panzehir Olarak Kullanımı:
Etanol, metanol (3 karbonlu alkol) ve etilen glikol (antifriz) zehirlenmelerine karşı bir panzehir olarak kullanılır. Bu durumda etanol oral ya da IV uygulanabilir. IV etanol daha çok tercih edilmektedir.
Tıbbi Çözücü Olarak Kullanımı:
Yüksek konsantrasyonlu etanol, suda çözünmeyen birçok ilaç ve bileşiği çözmek için de kullanılır. Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları, ağrı kesici ilaçlar ve gargaraların sıvı hallerinde %1 – %25 konsantrasyon oranında etanol ile eritilebilir.
Keyif Verici Olarak Kullanımı:
Alkol, normal şartlarda santral sinir sistemi depresanıdır. Bu şekliyle alkol, en çok tüketilen psikoaktif ilaçlardan biri sayılır.
Vücuttaki etanol miktarı, birim kan hacmi başına etanolün ağırlığı şekliyle ifade edilir (blood alcohol content, BAC). Az miktardaki etanol, genellikle gevşeme ve rahatlamaya neden olur. Bu süreçte insanlar konuşkan ve bastırmadıkları duygu ve düşünceleri ile hareket ederler. Yargı ve karar verme mekanizmaları bozulur.
Yüksek dozlarda (BAC> 1 g / L ve fazlası), etanol, duyu ve motor fonksiyon kaybı ya da bozukluğu, bilişsel fonksiyonlarda bozulma (cognitive), uykuya meyletme, bilinç kaybı ve ölüm olasılığı üreten bir merkezi sinir sistemi iflasına dönüşebilir.
Metil Alkol (Metanol) Nedir?
Endüstriyel sanayide boya inceltici, makine sıvısı, antifriz, cam temizleyici gibi maddelerin yapımında kullanılan metil alkol (metanol) aynı zamanda sahte içki yapımında kullanılmaktadır. Metanolün kimyasal formülü CH3OH şeklindedir.
Metanol en basit yapılı alkol türü olarak bilinir. Geçmişte odun damıtılması ile elde edildiğinden dolayı odun alkolü olarak da adlandırılır. Alkollü içkiler yukarıda da bahsettiğimiz gibi etanol yani etil alkol ile hazırlanmaktadır. Ancak kaçak içki yapımında maliyetleri düşürmek amacıyla içkilere insan sağlığına oldukça zararlı olan metil alkol da eklenmektedir. Resmi kayıtlara baktığımızda Türkiye’de 1993-2001 yılları arasında 271, 2002-2010 yılları arasında ise 383 adet metil alkol zehirlenmesine bağlı ölüm gerçekleştiğini görmekteyiz. Günümüzde de hala metil alkole bağlı olarak zehirlenme ve ölüm vakaları sıklıkla yaşanmaktadır.
Renksiz, uçucu ve zehirli bir sıvı olan metanolün çok çok az miktarı dahi zehirlidir ve kalıcı yaralara ve çeşitli deformasyonlara neden olabilir. İçilmesi ise körlüğe neden olmaktadır.
Metil alkol (metanol) vücuda girdiğinde formaldehit ve formik aside dönüşmektedir. Metil alkol zehirlenmesi ise formik asit birikimine bağlı kanın pH değerinin asit halina gelmesinin sonucu gelişen asidoza bağlı olarak gelişmektedir. Asidoz, göz retinasında sinir tahribatına ve bunun sonucunda ise körlük daha ileri vakalarda da ölüme yol açmaktadır.
Kanda 20 mg/dL düzeyindeki metil alkol toksik olarak kabul edilmektedir. 40 mg/dL ve üzeri dozlarda ise çok ciddi sonuçlar doğurmaktadır. 80 mg/dL düzeyi ise genellikle ölümcül sınır olarak bilinir. Daha basite indirgersek 1-3 tatlı kaşığı (4-15 ml) metil alkol tüketimi körlüğe 15-100 mL düzeyinde biz doz ise ölüme sebebiyet vermektedir.
Zehirlenmenin belirtileri ilk olarak metil alkol tüketiminden 10-24 saat sonra görülmeye başlar. 30 saatten sonra ise yukarıda bahsettiğimiz ciddi metabolik asidoz meydana gelir.
Sahte içki tüketimi sonucunda meydana gelen zehirlenme metil alkol miktarına da bağlı olarak oluşan asidozun derecesine bağlıdır ve belirtileri şu şekildedir:
• Bilinçte bulanıklık, denge ve harekette bozukluk
• Bulantı ve kusma
• Baş ağrısı
• Çok şiddetli karın ağrısı
• Görmede bozukluk ve daha sonrasında körlük
• Kol, bacak ve sırtta ağrı
• Hemen tedaviye başlanılmadığı sürece metabolik asidoz ve sonrasında solunumun durması nedeniyle gerçekleşen ölüm
Metanol ile etanol ayrımını renk, koku ya da tat ile yapmak kesinlikle mümkün değildir. Bu ayrım yalnızca laboratuvar şartlarında çeşitli analiz yöntemleriyle yapıldığı takdirde mümkün olmaktadır. Bu nedenle alkol tüketmeden önce alkolün kaynağının güvenilir olduğundan emin olmak ve sahte içki kullanımından kaçmak gerekmektedir.
This post is also available in: English
Yorumlar (0) Yorum Yap