İş hayatında karşınıza iki farklı çalışan tanımı mutlaka çıkmıştır. Beyaz yakalı ve mavi yakalı çalışanlar… Peki bu şekilde sınıflandırılırken nelerden etkilenilmiştir, neye göre böyle bir ayrım yapılmıştır biliyor musunuz? Gelin hep birlikte bu iki kavramın ne demek olduğunu görelim.
Beyaz Yakalı ve Mavi Yakalı Çalışanlarının İsmi Nereden Gelmektedir?
Çalışma fonksiyonlarının ve çalışma ortamlarının baz alınması sonucunda iki farklı sınıf olarak karşımıza çıkmaktadır. Mavi yaka ve beyaz yaka olarak adlandırılmasının sebebi ise mavi yaka dediğimiz grup fabrika tipi yerlerdeki üretim sahasında çalıştıkları için çok fazla kir bulaşabileceği ön görüldüğünden üniforma rengini daha koyu bir renk olan mavi seçilmiştir. Beyaz yaka ise ofis gibi temiz ortamlarda çalıştıkları için bu adı almıştır. Peki bu iki farklı sınıfı nasıl tanımlarız?
Beyaz Yakalı Nedir?
Beyaz yaka deyince ofis çalışanları akla gelmektedir. Bu çalışanlar, bedensel iş gücü yerine daha çok zihinsel gücü ile ön plana çıkarlar. Çoğunlukla çalışma yerleri ofis ortamında masa başı olarak geçer. Fiziksel güce dayanmayan idari ve araştırma geliştirme işlerinde rol alırlar.
Teknolojiden fazlasıyla yararlanmaktadırlar. Beyaz yakalı insanların çalıştıkları pozisyonlara; Ar-Ge, kalite kontrol, yönetim, üretim, planlama, mühendislik, sevkiyat, mali işler, bakım onarım, satış ve pazarlama gibi örnekler verilebilir.
Mavi Yaka Nedir?
Beyaz yakaya istinaden bu grupta daha çok bedensel güç ön plandadır. Bu grup çalışma süresi baz alınarak hesaplanan ücretlendirme sistemine tabi tutulur. Mavi yaka çalışanları, fabrika tipi yerlerde el emeğine dayanan işlerde çalışmaktadır. Mal imal eden bir firmada; tezgâhlarda, sahada veya arazide doğrudan emek sarf eden kitleye denir.
Aylık maaş ücreti dışında ek olarak ürettiği parça başına, ekstra kaldığı vardiya başına da ücretlendirilmektedir. Mavi yakanın çalıştıkları pozisyonlara; güvenlik, bakım onarım, üretim tezgâhı, temizlik gibi örnekler verilebilir.
Peki Bu İki Farklı Pozisyonun arasındaki farklar nelerdir?
Beyaz yaka ofis insanı, mavi yaka ise işçi olarak nitelendirilmektedir.
- Yukarıda da bahsettiğimiz gibi ilk ayrım iş gücü olarak gösterilebilir. Mavi yaka, bedensel güçle birlikte zihinsel gücü kullanan kesimdir. Beyaz yaka ise zihinsel güçle masa başı faaliyetlerin gösterildiği kesim olarak söylenebilir.
- Mavi yakada şirketin belirlediği üniformayı giymek zorunludur. Beyaz yakada ise belirli kurallar dahilinde istenilen kıyafet giyilebilmektedir.
- Beyaz yakalı çalışanlar, işyerine uygun derli toplu giyinmelidirler. Beyaz yaka grubundaki erkeklerin genellikle işe tıraşlı bir şekilde gelmesi beklenmektedir. Mavi yaka üniforma zorunluluğu hariç çalıştıkları yer risk teşkil ediyorsa oraya uygun baret, eldiven, demir uçlu ayakkabı ya da gözlük takmaları zorunludur.
- Mavi yaka üretim sahalarında ya da arazilerde çalıştıkları için günlük çalışma saatinin çoğunu ayakta geçirmektedir. Beyaz yaka ise ofis ortamında çalışmalarından kaynaklı oturarak günlük çalışma saatlerini doldururlar.
- Mavi yakanın maaşı yevmiye şeklinde ya da aylık ücretle verilmektedir. Beyaz yakanın ise her ay belirli bir günde maaşları aydan aya yatmaktadır. Çoğunlukla beyaz yakanın maaş ücreti mavi yakadan daha fazladır.
- İş Kanunu 63. madde gereği haftalık çalışma saati 45 olarak gözükmektedir ve bu 66 saati geçemez. Burada mavi yaka ya da beyaz yaka diye ayrım yapılmamaktadır. Fazladan mesai her iki grup içinde görülebilen bir şeydir fakat kanun gereği 66 saati geçemez.
- Her iki çalışan grupta sendikaya bağlı çalışabilmektedir. Bu konuda da kanun nazarında iki farklı grup da eşittir.
Kısaca özetlemek gerekirse, mavi yakalı işçiler, işçi denince akla gelen ilk kesimdir. Beyaz yakalılar ofis çalışanları olarak görülmektedir. Aralarındaki farklar genellikle giyimleri, çalışma alanları, aldıkları maaş türü gibi durumlardır. Bunun dışında İş Kanunu’nun karşısında her iki işçi türü de eşit sayılmakta ve hakları benzer şekilde gözetilmektedir.
İş Fikirleri: Kendi İşinizin Patronu Olabileceğiniz 60 İş Fikri
This post is also available in: English
Yorumlar (0) Yorum Yap