Yakutsk, Rusya’nın uzak kuzey doğusunda, Lena Nehri üzerinde Saha Özerk Cumhuriyeti’nin (Yakutistan) şehri ve başkentidir. Saha, 1922’de Sovyetler Birliği’nin özerk bir cumhuriyeti olarak kuruldu; şimdi Rusya’nın en büyük cumhuriyetidir. Lena Nehri üzerinde yer almaktadır. MS 6.-10. yüzyıllarda güneyden göç eden Türk toplulukları ile yerel kabilelerin karışımından oluşan bir halk olan Saha (Yakut), 17. yüzyılın ilk yarısında Rus devletine katılmıştır.
Cumhuriyetin en büyük şehri olan Yakutsk, 1632 yılında Sibirya’yı keşfeden Rus Kazakları tarafından inşa edilmiş küçük bir ahşap kale olarak tarihte ilk kez yerleşim olmuştur. 1638 yılında Yakutsk eyaleti kurulmuş ve bölge, orta Lena Nehri boyunca uzanan kasabalara yerleşen Ruslara açılmıştır. 19. yüzyıla gelindiğinde, göçebe Sahaların çoğu yerleşik bir yaşamı benimsemişti.
Yerleşim
1632’de, Yenisey’in yüzbaşısı Petr Beketov’un bir müfrezesi, Lena Nehri kıyılarının keşfi sırasında, Yakutsk (Lenskiy) kalesini bu bölgeye inşa etme kararı aldı, kale yeni kurulan Yakut vilayetinin merkezi oldu.1640’larda sık sel baskınları nedeniyle kale Tuymaad vadisindeki Yakutsk’un şimdiki yerine taşındı. Yerleşimin adı 1643’te Yakutsk olarak değiştirildi. 1822’de Yakutsk bir “oblast” şehri oldu ve 1851’de Yakutsk, yeni tanınan bağımsız Yakutya bölgesinin merkezi haline geldi.
Sosyal ve Ekonomik Gelişme
17. yüzyılın ortalarından itibaren, Rus imparatorluğunun hükümeti Yakutya’yı devrimcilerin sürgünü için uygun bir yer olarak seçti, çünkü sert iklimi nedeniyle “korkuluksuz bir hapishane” olarak görülüyordu. Decembristlerden Marksist-Leninistlere kadar üç kuşak Rus devrimcisinin temsilcileri Yakutsk’ta sürgüne gönderildi. Onların soyundan gelenlerden bazıları bugünlerde hala Yakutsk’ta yaşıyor. Yakutsk’un ekonomik hayatı, özellikle Vitim Nehri ve kolları boyunca altın madenciliğinden sonra, XIX-XX yüzyıllarda Yakutya’nın endüstriyel gelişiminden yola çıktı. O zaman şehir bölgenin sanayi merkezi haline geldi ve o zamandan beri şehir önemli ölçüde genişledi ve büyüdü.
Bölgenin dikkate değer sosyo-ekonomik büyümesi şehrin durumunu belirledi. Rusya’nın tüm Uzak Doğu bölgesinin idari, siyasi, kültürel ve bilimsel merkezi haline geldi. Özellikle aktif Yakutsk’un gelişme dönemi, 1906-1913 yıllarında I. Kraft Valiliği sırasında meydana geldi ve bu sırada bir elektrik santrali, bir telefon istasyonu, çeşitli müzeler inşa edildi ve İmparatorluk Coğrafya Kurumu departmanı kuruldu.
Yakutsk Nasıl Özerklik Kazandı?
İç Savaştan sonra, 1918 yılında Yakut bölgesinde Sovyet rejimi kuruldu. Ekim 1921’e kadar Platon Oyunsky, “Yakut Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti İşçilerinin Hak ve Görevleri Bildirgesi” ve “Yakut Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti İşçilerinin Hak ve Görevleri Bildirgesi”nin bir taslağını hazırladı. 1922’de Cumhuriyetin kurulması çalışmaları tamamlandı ve bu belgelere dayanarak 27 Nisan 1922’de başkenti Yakutsk olan Yakut Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. Saha halkının tarihindeki ilk devleti oldu. 1930’larda şehirde ilk bilimsel araştırma enstitüsü kuruldu. Bununla Cumhuriyet, halk eğitimi ve biliminde yeni bir aşamaya ulaştı. Günümüzde 250.000’den fazla nüfusu ile büyük bir şehirdir.
Mimari
Yakutsk şehir mimarisi, modern yüksek binaların, Sovyet dönemine ait bloklarının ve eski ahşap evlerin bir karışımı olarak karşımıza çıkar. Şehir, yüzlerce metre derinliğinde asla erimeyen donmuş bir toprak tabakası olan permafrost üzerine inşa edilmiştir. Yapıların çoğu, bina, binadan dışarı gelen ısının alttaki katmanları eritmemesi için kazıklar üzerindedir.
Yakutsk Hava Durumu
Kışın Yakutsk, havanın çok soğuk olduğu ve evlerden, insanlardan ve arabalardan gelen sıcak havanın yükselemediği zaman ortaya çıkan “yerleşim” sisiyle örtülür. Hava sıcaklığı -40C’nin altına düştüğü kış aylarında şehrin sokaklarında dolaşmak pek iyi bir fikir değildir.
Yakutsk, 1,2 milyon mil karelik kar ve buz, elmas ve altınla kaplı, ortalama sıcaklığın donma noktasının altında olduğu ve kışın sadece 40 derecenin altındayken ılıman sayıldığı Yakutya’nın başkentidir. Yakutya’nın yüzde kırkı Kuzey Kutup Dairesi’nin üzerinde yer alıyor ve burada yaklaşık 1 milyon insan yaşıyor.
Aralık, Ocak ve Şubat aylarında en soğuk aylarıdır ve sıcaklık genellikle -50C’nin altında seyreder.
Turizm
Şehir bu kadar soğuk olmasının yanında kış turizmine sahiptir. Bölgenin hem insan hem de flora ve fauna tarihini kapsayan Doğa Tarihi Müzesi, Üniversite Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, Mamut Müzesi, Güzel Sanatlar Müzesi başlıca turistik yerlerdir.
Moskova saati +6 saat Moskova ve Yakutsk arasındaki mesafe -8468 km’dir. Yakutsk’a kışın gitmeyi planlıyorsanız, mümkün olan en sıcak kıyafetlerinizi yanınıza almalısınız; kürk şapkalar, yünlü atkılar, eldivenler, kalın çizmeler, kışlık montlar. Yerliler uzun kürk mantolar, kalın keçe tabanlı ren geyiği kürk botları, kürk şapkalar giyerler.
Orta Parmak İşareti Nereden Geliyor?
This post is also available in: English
Yorumlar (0) Yorum Yap