Schopenhauer’a Göre Her Boş Vakitte Kitap Okumak İnsanı Neden Ahmaklaştırır?

Arthur Schopenhauer, Alman yazar, düşünür ve eğitmen. Kendisi felsefe tarihine ölümsüz eserler bırakmıştır. Fakat her boş vaktinde eline kitap alanları da pek sevmez. Birçok kaynakta kitap okumanın önemi ve faydaları yer alsa da, Schopenhauer’a göre boş vakitleri kitapla doldurmak zihninizi tembelleştirir ve kendi düşünce yapınızı engeller. “Okumak Yazmak ve Yaşamak Üzerine” adlı eserinde bu konudaki fikirlerini açıkça dile getirmiştir. O zaman Schopenhauer’ın dilinden bu konuya derinlemesine inelim:

“Okurken bir başka kimse bizim için düşünür: Biz sadece onun zihin sürecini takip etmekle yetiniriz. Nasıl ki yazmayı öğrenirken talebe öğretmen tarafından kalemle çizilmiş çizgileri takip eder, okurken de tıpkı bunun gibidir; düşünme işinin büyük bölümü zaten bizim için bitirilmiştir.

Bunun içindir ki kendi düşüncelerimizle meşgul olduktan sonra elimize bir kitap almak her zaman bizi bir parça rahatlatır, fakat okurken zihnimiz aslında başka birisinin düşüncelerinin oyun alanından başka bir şey değildir; ve sonunda onlar bizden ayrılır, geriye kalan nedir? Ve dolayısıyla öyle olur ki çok fazla-yani neredeyse bütün gün okuyan ve arada düşünmeksizin, eğlence yahut meşgale ile kendisini eğlendiren kimse, yavaş yavaş kendi kendine düşünme yeteneğini kaybeder. Tıpkı at üstünden inmeyen bir adamın sonunda yürümeyi unutması gibi. Birçok eğitimli insanın durumu bundan pek farklı değildir: Okumak onları ahmaklaştırır.”

Peki Düşünmek mi? Okumak mı?

Schopenhauer, aslında okumanın kötü bir şey olduğunu söylemiyor. Kitabın geneline baktığımız zaman, düşünmeye yeteri kadar önem verilmediğinin altını çiziyor.

İnsanın düşünürken yaşadığı sancıları hafifletmek için kitap okumayı kullanmasının bir acizlik göstergesi olduğunu anlatıyor. Bu yüzden kendisi okumak ve düşünmek arasındaki dengenin önemini böyle sert bir dille okuyucuya aktarıyor. Ona göre kendi yolunu bulan zihin, daha berrak ve bilgedir. Bu yüzden okuyucu, kitap okurken kendi fikirlerini üretmez, başkasının fikirlerinin izlerini takip eder, bu da uzun vadede pek yararlı değildir:

“Doğru, adamın yürüdüğü yolu görürsünüz, fakat yolda ne gördüğünü bilmek için onun gözlerine ihtiyaç duyarsınız.”