Hepimiz bileşik faizin etkisini (faiz üzerinden de faizin hesaplanması) duymuşuzdur. Aynı derecede etkili bir şeyde zihinsel bileşik faizdir. Berkshire Hathaway Üniversitesi’nde aldığım bir ders kapsamında kitabını okuduğum yatırımcı Charlie Munger’den bazı tavsiyeler:
“O (Munger) zihinsel bir bileşik faiz ekleme fikrini ortaya attı. Bu yüzden kendi zihnini geliştirmek için günün en iyi saatini satmaya karar verdi ve geri kalan zamanı ile de dünyayı satın alabilirdi bu sayede. Kulağa bunun bencilce gelebileceğini de söyledi ama işe yaradı. Ayrıca, çok güvenilir olursanız ve bu şekilde kalabilirseniz, istediğiniz herhangi bir şeyi yapmakta başarısız olmanın çok zor olacağının da altını çizdi.”
Bunu öğrendiğimden beri bu fikri Munger Tekniği (zihinsel bir bileşik faiz ekleme fikri) olarak adlandırıyorum. Ancak bunu öğrencilerime, ekibime veya arkadaşlarıma söylediğimde, çoğunluk Munger’in bir sabah ritüeli hakkında konuştuğunu varsayıyordu.
Bu yanlış bir varsayımdı. Zira Munger günün en iyi saatini kendisine sattığını ve o saati zihnini geliştirmek için kullandığını söylüyordu.
Zihninizi ne zaman geliştiriyorsunuz?
Bunu bir dakika düşünelim. Yine, bunun sabah rutinleriyle bir ilgisi yok. Son birkaç yıldır, kişisel gelişim alanındaki bir takım insanlar sabah rutinlerine çok dikkat ediyorlar. Şahsen ben sabah insanı değilim ve katı bir rutinim de yok açıkçası.
Elbette, e-postamı kontrol etmekten, haberleri izlemekten veya gereksiz içerik tüketmekten kaçınıyorum, ancak sabah çalışmaya başlamadan önce belirli bir rutinim yok. Fakat bazı insanların da bu tarz ritüelleri sevdiğini biliyorum.
Örneğin:
– Sabah 7’de uyanın
– Su için
– Meditasyon yapın
– Günlük tutun
– Okuyun
– Gidin
– Su için
– Meditasyon yapın
– Günlük tutun
– Okuyun
– Gidin
Ve bu sırada olmalı tabi. Ki bunu yapacak olan ben değilim. Hemen çalışmaya başlıyorum. Dünyanın tüm dikkat dağıtıcı unsurlarını bir kenara bırakabildiğim sürece, bunun benim için güzel bir başlangıç olduğunu düşünüyorum. Ancak Munger’in bu tavsiyesini okuduğumda kendime şu iki soruyu sordum:
– Zihnimi ne zaman geliştiriyorum?
– Zihnimi nasıl geliştiriyorum?
– Zihnimi nasıl geliştiriyorum?
Benim için zihnimi geliştirmek, temel becerilerimi geliştirmek anlamına gelir: Yazmak, ikna etmek, karar vermek. Kitap okuyorum, notlar alıyorum ve öğrendiğim her şeyin birbirleriyle olan bağlantılarını birleştirmeye çalışıyorum. Zihnimi geliştirmeye çalıştığımda, sadece öğrenmek istiyorum. Yapmak daha sonra geliyor. Ben böyle yapıyorum.
Ama zihnimi geliştirmek için ne zaman çalışmalıyım? Şimdiye kadar bunu sabah yapmam gerektiğine inanageldim. Sonuçta, bu bizim en iyi zamanımız, değil mi? Fakat bu her zaman doğru değil.
Gününüzün en iyi saati ne?
Temel inançlarımdan biri, hayatın döngüsel olduğudur. Bunu Howard Marks gibi başarılı yatırımcılar hakkında okuyarak öğrendim.
Sıklıkla, günlük bazda hisse senetlerinin çok fazla yükselip düştüğünü vurgular ekonomi uzmanları. Ancak borsaya on, yirmi veya otuz yıldan fazla bazda bakarsanız, istikrarlı bir yükseliş eğiliminin olduğunu görebilirsiniz.
Günümüzde de benzer bir şey oluyor. Bir gün kendinizi iyi hissedebilirsiniz, başka bir gün yorgun. Tıpkı borsa gibi. Bu yüzden sabah ritüellerinin hayranı değilim. Hayatınızın her günü aynı şekilde hissetmenizi beklemek gerçekçi değil elbette.
Sabah rutinleri argümanını anlıyorum. Buradaki fikir, bu ritüelin gününüzü daha iyi hale getireceğidir. Ama deneyimlerime göre, durum bu değil.
Bazen daha az enerjiyle uyanırsınız. Bazen acil bir durum yaşarsınız. Çocuklarınız varsa, sabahlarınız onlara adanmıştır. Bu durumlarda, istediğiniz kadar meditasyon yaparsanız yapın, yine de yorgun olacaksınız veya bu acil durumla başa çıkmak zorunda kalacaksınız.
Sabah rutinlerinin işe yaramamasının birçok nedenini söyleyebilirim. Ancak Munger Tekniği her zaman işe yarıyor. Nedenini açıklayayım isterseniz.
“Su gibi bir Zihniyet”i benimseyin
Bir yatırımcının zihniyetini benimseyerek ve günlerimizin inişli çıkışlı olabileceğini fark ederek, uzun vadede nasıl hala güvenilir olabiliriz?
Bunu “Su Zihniyeti” dediğim şeyi benimseyerek yapabiliriz. Buna su gibi olmamız gerektiğine inanan Bruce Lee’nin felsefesinden esinlerek bu adı verdim. Su her zaman içinde bulunduğu kabının şeklini alır zira.
Munger Tekniği de su gibi olmanıza yardımcı olacaktır. Kendinize günün en iyi saatini satın. Ve bu en iyi saatiniz, bir gün sabah olabilir ve ertesi gün akşam yemeğinden sonra olabilir. Ancak en iyi saatiniz olmalı (bazı blog yazarlarının söylediği gibi sadece sabahın erken saati değil).
Bu teknik, benim öğrenme biçimimi büyük ölçüde değiştirdi. Sabah öğrenemezsem artık sinirlenmiyorum, sadece bunun en iyi saatim olmadığını anlıyorum. Zihninizi geliştirmek söz konusu olduğunda, rahat, daha akışkan yani su gibi olmak istersiniz. Kendinizi iyi, enerjik ve dinlenmiş hissetmek istersiniz esasında.
Ve evet, Munger’in dediği gibi, kulağa bencilce geliyor ama işe yarıyor. Uzun vadede sizi daha güvenilir hale getirecektir emin olun. Zihninizi her gün biraz geliştirdiğinizde, bu zihinsel bileşik faiz etkisi gibi sonuçlanır. Hayatta böyle bir teknikle başarısız olmak çok zor olacaktır değil mi?
Bu tekniği uygularken son birkaç ayda ne fark ettim biliyor musunuz? En iyi saatimin genellikle akşam yemeğinden sonra olduğunu. Özellikle o gün egzersiz yaptıysam ve işte üretkensem. Akşam yemeği yiyeceğim, belki biraz dinleneceğim, bir fincan çay alacağım ve aşağı ineceğim.
Öncesinde, YouTube’da sık sık bazı videolar izler veya internette gezinirdim. Çoğu zaman, günün en iyi saatinin ne olduğunu bile bilmiyorsunuzdur. Bilinçli olmalısınız ve alışkanlıklarınızı her zaman enerjinizle uyumlu olacak şekilde uyarlamaya devam etmelisiniz. Bak, belki de en iyi saatim, güne uyandığımdan sonraki ilk saatimdir. Kim bilir? Ama suyun şeklini aldığınız sürece uyum sağlayabileceksinizdir.
Bence bu Munger Tekniğini bir deneyin derim. Yarından itibaren, zihninizi geliştirmek için günün en iyi saatini satın kendinize. Bunu her gün yaparsanız, edindiğiniz bilgiler ile zihinsel gelişiminiz bileşik faiz etkisi gibi çok daha hızlı ilerleyecektir.
Darius Foroux
This post is also available in: English
Yorumlar (0) Yorum Yap