2008 krizini başlangıcından sonuna dek, o süreç içerisinde neler olup bittiğini ekonomik krizinin sebeplerini ve yetkililerin kayıtsızlığını anlatan bir filmdir.
Ekonomik terimlerine yakından bakmaya başlayalım öyleyse; bir numarada Subprime mortgage var.
#1 Subprime Mortgage
Geri ödeme gücü zayıf, dolayısıyla kredi riski yüksek kişilere verilen mortgagelara ve bu mortgagelarin alınıp satıldığı piyasaya verilen isimdir.
Ülkemizde ve Amerika’da kişinin kredi notu sistemi vardır. Peki kredi notu nedir? Kredi Notu, kredi geçmişinize göre maaşınıza göre kredi alıp alamayacağınızı gösterir. Yani kredi notu yüksek olan kişi çok rahat ev için kredi alabilir. Eğer düşük ise banka kendini garanti alma adına size daha yüksek faizden kredi verir. Mortgage sistemi de böyle çalışır. Kişi bankaya olan borcunu ödeyemezse kredisini evini bankaya bırakır çıkar. 2008 krizini çıkmasına neden olan sistem buydu diyebiliriz.
Ülkemizde ve Amerika’da kişinin kredi notu sistemi vardır. Peki kredi notu nedir? Kredi Notu, kredi geçmişinize göre maaşınıza göre kredi alıp alamayacağınızı gösterir. Yani kredi notu yüksek olan kişi çok rahat ev için kredi alabilir. Eğer düşük ise banka kendini garanti alma adına size daha yüksek faizden kredi verir. Mortgage sistemi de böyle çalışır. Kişi bankaya olan borcunu ödeyemezse kredisini evini bankaya bırakır çıkar. 2008 krizini çıkmasına neden olan sistem buydu diyebiliriz.
#2 Türev Ürün
Türev ürün, başka bir finansal varlığın veya malın değerine doğrudan bağlı olan finansal ürünlerdir. Şirketlerin aşırı zenginleşmesini sağlayan ürünler olarak geçiyor. Getirisi olan bir şey başka bir kıymetin getirisine bağlanmasından oluşan araçlardır. Türev ürünler, yatırım amacıyla, fazla olan riskten korunma veya spekülasyon amacıyla kullanılır.
#3 Swap
Kelime anlamı olarak swap değiş tokuş, takas etmek, değiştirmek gibi anlamlarına gelir. Swap, döviz cinsi ya da faizlerin karşılıklı olarak değiştirildikleri bir takas sözleşmesidir. Finansal piyasalarda faiz, para ve hisse senedi swapi gibi ilgili varlıklar üzerinden gelir elde edilir. Risk yönetimi, kaynakların kullanım maliyetlerini düşürmek amacıyla kullanılmaktadır.
#4 Kaldıraçlı İşlemler
Kaldıraçlı işlemler, finansal piyasalarda yatırımcının daha az sermayeyle daha büyük hacimli işlemler yapılmasına imkan sağlayan sisteme denir. Yatırımcıları düşük tutarlardan izin verilen belli bir katına kadar işlem yapmasına imkan verir. Amerika’da bu kaldıraç limitini Wall Streetin baskısıyla kaldırılmış.
Bir ana paramız var bu ana paramızın belli bir katına kadar işlem yapmamızı sağlayan bir mekanizma. Ana paradan fazlasıyla işlem yapıldığı için risk durumu daha fazla olduğundan hem kar yapma olasılığı hemde zarar çok yüksek.
#5 CDO
CDO, (Collateralized Debt Obligations) teminatlandırılmış borç yükümlülükleri anlamına gelmektedir. Bir çeşit yapılandırılmış varlığa dayalı menkul kıymetlerdir, teminatlı alacakların bir arada toparlanıp, ikincil piyasalarda tekrar satılabilmesine olanak sağlayan finansal araçlar da denilebilir.Bu krediler; otomobil kredileri, kredi kartı borçları veya kurumsal borçlardan oluşabilir. Bunlara teminatlandırılmış denilmesinin sebebi arkalarında çeşitli teminatlar olmasıdır.
Son olarak belgesel – filmin sonunda konuşan Çin bankacılık düzenleme komisyonu baş danışmanın sözleri krizi özetlemiş:
“Neden bir finans mühendisine, gerçek bir mühendisin 100 katı maaş verilir ki ? Gerçek bir mühendis köprü yapar, finans mühendisi ise bir rüya inşa eder, o rüyaların kabus olduğu ortaya çıkınca da bedelini başkaları öder…”
Yorumlar (0) Yorum Yap