Erteleme Alışkanlığına Farklı Bir Yaklaşım: Zeigarnik Etkisi

Ertelemek çağımızın hastalığı. Erteleme alışkanlığımızdan vazgeçmek için bir sürü şey deniyoruz. Bunun üzerine birçok şey yazılıyor, çözümler aranıyor ama kalıcı çözümler bulamıyoruz maalesef. Hem günümüzü verimli geçirmek hem de başarılı olabilmek için erteleme alışkanlığımızı bir kenara bırakmamız gerekiyor. Zeigarnik Etkisi, ertelemeyi durdurmak için ihtiyacımız olan çözüm olabilir.

Zeigarnik Etkisi nedir?

1900’lü yılların başlarında geliştirilen Zeigarnik Etkisi, eksik veya kesintiye uğramış görevleri tamamlanmış görevlerden daha kolay hatırlama yeteneği olarak tanımlanabilir.

Rus psikolog Bluma Wulfovna Zeigarnik, bir restoranda yemek yerken Zeigarnik Etkisini geliştirdi. Zeigarnik, garsonların karmaşık siparişleri ve ödenmemiş hesapları daha kolay takip edebildiğini ancak ödenen yemekleri ve hesapları kolayca unuttuğunu fark etti.

Zeigarnik, sonrasında bu tespitini bir deneye dönüştürdü. 138 çocukla gerçekleştirilen deneyde, çocuklara bulmaca ve aritmetik problemler verdi. Çocuklar yarısını tamamladıktan sonra bulmacalar ellerinden alındı. Zeigarnik, bir saat sonra çocukların hafızasını denedi ve çocukların yarım kalan bulmaca ve problemleri daha iyi hatırladıklarını gördü.

Yetişkinleri kapsayan bir deneyde, katılımcılar bitmemiş görevleri, tamamlanmış görevlerinden %90 daha iyi hatırladılar.

Zeigarnik Etkisini açıklamak için sayısız girişimlerde bulunuldu. Bazı çalışmalar, görevi tamamlamak için görevi akılda tutma ihtiyacından kaynaklanan bilişsel bir gerginlik olduğunu önermektedir. Bazıları ise motivasyon, ödül beklentisi ve başarabilme isteğinin etkisi olduğunu savunmaktadır.

Zeigarnik Etkisinin altında yatan dört prensip vardır.

Zeigarnik Etkisinin sadeliği, bunun haber, film, televizyon ve reklamcılık gibi sayısız sektöre uygulanabileceği anlamına geliyor. Bu dört ilke şunlardır:

-İlginç bir konuya dikkat çekmek
-Katılıma izin vermek
-Bilişsel gerginlik yaratmak için olayı erken sonlandırmak
-Katılımcıları çözüm için geri dönmeye davet etmek
Zeigarnik Etkisinin temel örnekleri, filmlerde ve televizyonda uçurum askısı veya video oyunlarındaki karmaşık görevler olarak verilebilir.

Ertelemeyi durdurmak için Zeigarnik Etkisini nasıl kullanabilirsiniz?

Zeigarnik Etkisi ilginç bir fenomendir ancak daha ilginç olanı, verimliliğinizi arttırmak için onu kullanabilmenizdir. Yapmamız gereken işleri düşündüğümüzde hepimiz geriliriz ancak ertelemeyi azaltmak için onu doğru kullanmanın yollarını bilmeliyiz. Ertelemeye yatkın olanlar bilişsel gerginlik yaşayabilir ancak uygun bir tepki vermeyebilirler.

İlk adımı atın.

Erteleme yaparak ilk adımı atamazsınız. Zeigarnik Etkisini eyleme geçirebilmek için tek yapmanız gereken ilk adımı atmak. Oturun ve bir plan yapın: bir cümle yazın veya bir kitap açın. Bir göreve başladığınızda onun bitmesini arzu edersiniz. Bunu yapmak için motivasyon bulmak zor olabilir ancak bilinçli bir kararla bitirmeyi isterseniz hiçbir şey karşınızda duramaz.

Stratejik aralar oluşturun.

Uygun aralarla bir çalışma oturumu planlayın ancak aralardan önce görevinizi tamamlamayın. Kendinize cevapsız bırakılmış bir soru verin. Bu soruyu cevaplamak için geri dönmek isteyeceksiniz. Tamamlanmış bir bölümden sonra ara verirseniz, gerisini tamamlamak için daha fazla motive olursunuz.

Hedef belirleyin ancak onları gizli tutun.

İnsanlara hedeflerimizden bahsettiğimizde vücudumuzdaki dopamin miktarında artış oluyor. Aslında bu bir yandan kötü bir şey olabilir. Çünkü hedeflerimizi sesli bir şekilde dile getirdiğimizde bir şeyler başarmış gibi hissediyoruz.

Bunu fark etmeyebiliriz ancak gerçekten hedeflerimizi dile getirdiğimizde onları başardığımız hissine kapılıyoruz ve devam etme motivasyonumuzu kaybediyoruz.

Hedeflerinizi kendinize saklayın ve onlara doğru adım adım ilerlemeye devam edin. Zeigarnik Etkisi tam anlamıyla burada ortaya çıkarken sahte başarı duygusunu azaltarak hedefinize yönelik size motivasyon sağlayacaktır.

Zeigarnik Etkisinin ruh sağlığına etkileri nelerdir?

Tamamlanmamış işler, bizi korku ve gerginliğe iter. Aynı zamanda stresli ve karmaşık düşüncelere yol açar. Uyku kalitesini etkiler, endişeyi arttırır ve kişinin duygusal refahını bozar.

Zeigarnik Etkisini kullanarak verimliliğinizi arttırabilirsiniz, böylece bu olumsuz etkiler azaltılabilir. Zihinsel sağlığınızı iyileştirirsiniz ve özgüveninizi arttırarak olumsuz dış etkenlere karşı daha esnek hale gelirsiniz.