Dünyayı değiştiren icatlar sizce hangileri? Mağara sakinleri tarafından kullanılan ilk keskin kenarlı araçlardan modern akıllı telefonlara kadar, teknolojik gelişmeler tarih boyunca yaşamda devrim yarattı. Dâhice beyinlerden doğan ve pratik ihtiyaçlardan ilham alan bu çığır açan buluşlar toplumu temelden değiştirdi.
Hayatlarımız onlarsız aynı olmazdı. Şüphesiz ki tarihin gidişatını değiştiren ve şekillendiren sayısız icat mevcut. Ancak burada en temel 10 harika icada yer vereceğiz. İşte dünyayı değiştiren icatlar!
Bir dakika, şunu da unutmamak çok önemli, dünyayı değiştiren icatların sadece bir mucidi yok. Bunun yerine birçok kişi tarafından ayrı ayrı zamanlarda geliştirilir veya temel kavramlardan değerli icatlara evrimleşmelerinde birçok kişinin etkisi mutlaka olur ve olmuştur…
Dünyayı Değiştiren İcatlar
1) Tekerlek
İnsanlık tarihini değiştiren en eski icatlardan biri tekerlektir. Farklı zaman dilimlerinde, eski Mezopotamya, Mısır, Avrupa gibi yerlerde bir eksen üzerinde dairesel hareket eden asimetrik bileşen kavramı vardı.
Buluşunun kesin yeri ve zamanı belirsiz olsa da bu büyük buluşun M.Ö. 3500 yıllarında önem kazandığı biliniyor. Önce ağır masif (tahta) tekerlekler şeklinde, ardından taşımayı sağlayan ve tarımı kolaylaştıran çok daha hafif telli olanlara doğru çeşitlenmiştir.
Zamanla, tekerlekler yalnızca ulaşımda devrim yaratmakla kalmadı, aynı zamanda erken dönem çömlekçi çarkından modern saatlere ve türbinlere kadar her türlü cihaz ve makine için hayati hale geldi.
2) Pusula
Manyetik pusulalar, uydular ve küresel konumlandırma sistemleri tarafından biraz modası geçmiş olabilir, ancak erken navigasyon ve keşif üzerindeki etkileri tahmin edilemez. Başlangıçta Çin’de icat edilen 14. yüzyılda pusulalar, denizciler için birincil navigasyon aracı olarak astronomik araçların yerini aldı.
Pusulanın en önemli unsuru, Dünya’nın manyetik alanıyla etkileşime girerek coğrafi ana noktalara göre yönü gösteren mıknatıs taşından yapılmıştır. İlk olarak MÖ 1-2. yüzyılda Çin’de icat edilen mıknatıs taşı, denizcilik için değil jeomani için kullanılıyordu. Navigasyonda kullanım ancak 11. yüzyıldan itibaren başladı. Muhtemelen deniz teması yoluyla Batı’ya geldi. Avrupa’da pusula kullanımının ilk kaydedilen görünümü 1190’a kadar uzanıyor.
Dünyayı değiştiren icatlar denildiğinde akla ilk gelenlerden biri olan pusula, kaşiflere dünya okyanuslarını geçmek için güvenilir bir yöntem sağladı; bu, Keşif Çağı’nı ateşleyen ve Avrupa’ya daha sonra Sanayi Devrimi’ni ateşleyecek olan zenginlik ve gücü kazandıran bir buluştu. En önemlisi, pusula daha önce izole edilmiş dünya kültürleri arasında -hem barışçıl hem de başka türlü- etkileşime izin verdi.
3) Büyüteç
Büyüteç mercekleri olağanüstü bir icat gibi görünebilir, ancak bunların kullanımı insanlığa uzak yıldızlardan ve galaksilerden canlı hücrelerin çok küçük işleyişine kadar her şeyi görme olanağı sağlamıştır.
Optiğin ilk başlangıçları çok eski zamanlara dayanmaktadır. Roma İmparatoru Nero’nun gladyatör dövüşlerini içbükey bir zümrütün arkasından izlediği rivayet edilir. Ayrıca, İslam’ın Altın Çağı’nda, yaygın olarak modern optiğin babası olarak kabul edilen Arap matematikçi Alhazen (Hasan İbn el-Haytham) tarafından önemli teorik çalışmalar yapılmıştır.
Daha sonra, 13. yüzyılın ortalarında, Birleşik Krallık, Oxford’dan Fransisken rahibi Roger Bacon, ilk gerçek büyüteci yaptı. Büyüteç, görme yetersizliği olan bilim insanlarının çalışmalarına devam etmelerine izin veren ilkel gözlükler olarak uyarlandı.
Galileo Galilei ve Johannes Kepler, Dünya’nın kozmostaki yerini belirlemek için teleskopu kullandı. Bu erken kullanımlar, elektron mikroskobu ve Hubble Uzay Teleskobu gibi şaşırtıcı cihazların geliştirilmesindeki ilk adımlardı.
Büyüteç mercekleri o zamandan beri astronomi, biyoloji, arkeoloji, optometri ve cerrahi dahil olmak üzere birçok alanda yeni atılımlara yol açtı.
4) Matbaa
Dünyayı değiştiren icatlar listesinin şüphesiz en önemli maddelerinden biri matbaadır. Matbaanın bilinen mucidi Johannes Gutenberg, 1398 yılında Almanya’nın Mainz kasabasında doğdu. Hareketli yazı tipini ilk kullanan kişi olmasa da Gutenberg, ekonomik açıdan uygun bir matbaa makinesi oluşturmak için (hem matbaacılar hem de okuyucular için) çeşitli teknikleri birleştirip geliştirdi.
Matbaa, Avrupa’da kültürel ve endüstriyel devrime yol açmıştır. Matbaa, belgelerin, kitapların ve gazetelerin Avrupa’daki kitlelere yayılmasında çok önemli bir rol oynamıştır. Broşür ve kitapların toplu üretimini mümkün kıldı.
Yaşamı boyunca mali açıdan destek bulmamasına rağmen, Gutenberg’in matbaaları hızla Avrupa’ya (ve ötesine) yayıldı. Toplumda ve modern tarih çağında derin bir dönüşüm başlattı. Gutenberg’in matbaasından çıkan ilk önemli eser, yaklaşık 1455’te tamamladığı İncil’di. Bu belgeler, okuyan ve sorgulamaya başlayan diğer önemli metinleri de içerir. İncil buluşundan sadece 50 yıl sonra, Batı Avrupa’da neredeyse yirmi milyon basıldı.
5) Saat
Ayrıntılı programları olan modern yaşam, güvenilir zaman işleyişi olmadan düşünülemez. Çoğu bilimsel alan hassas zaman ölçümleri gerektirir. Güneş saati veya su saatleri gibi bazı zaman ölçen aletler eski çağlardan beri var olmasına rağmen, mekanik saatlerin yapımı ancak 13. yüzyılın sonlarında başlamıştır.
İlk hassas zaman tutma cihazı olan sarkaçla çalışan bir saat, Hollandalı bilge Christiaan Huygens tarafından 1656’da icat edildi. Birkaç yıl sonra (1675), Huygens ve Robert Hooke hassas cep saatlerini mümkün kılan çok önemli ilerleme olan denge yayı mekanizmasını icat ettiler.
6) Motor
Arabalar, uçaklar, fabrikalar, trenler, uzay araçları… Bu ulaşım yöntemlerinin hiçbiri, buhar makinesinin erken keşfi olmasaydı mümkün olmazdı. Dıştan yanmanın ilk pratik kullanımı, Thomas Savery’nin buharla çalışan bir su pompası geliştirdiği 1698 yılına dayanmaktadır.
Buhar motorları daha sonra 1700’lerin sonlarında James Watt tarafından geliştirildi ve Sanayi Devrimi sırasında insanlık tarihindeki en önemli teknolojik sıçramalardan birini ateşledi.
1800’ler boyunca dıştan yanma, ulaşımda, tarımda ve imalatta katlanarak gelişme sağladı ve aynı zamanda Büyük Britanya ve Amerika Birleşik Devletleri gibi dünya süper güçlerinin yükselişine de güç verdi. Hepsinden önemlisi, buhar motorunun temel hareket halindeki enerji ilkesi, 20. yüzyılda otomobillerin ve uçakların yükselişini hızlandıran içten yanmalı motorlar ve jet türbinleri gibi daha sonraki yeniliklere zemin hazırladı.
7) Ampul
Thomas Edison, ampulün ilk icadıyla anılır, ancak bu doğru değildir. 1802 gibi erken bir tarihte, İngiliz kimyager Humphry Davy elektrik ark lambasını icat etmişti: Parıldayan ve ışık üreten tellerle bir bataryaya bağlanan bir karbon parçası. Ancak keşfinin ticari kullanım için pratik olmadığı ortaya çıktı.
Farklı malzemelerle yapılan diğer deneyler, iki İngiliz bilim adamı tarafından bağımsız olarak gerçekleştirildi: Astronom Warren de la Rue ve kimyager Joseph Wilson Swan. Sonunda, 1879’da Edison, ucuz, uzun ömürlü ve ticari olarak uygun olan ilk sofistike ampulü buldu.
Ampul toplumu derinden değiştirdi. Daha uzun süre ayakta kalmayı mümkün kıldı, daha uzun iş günlerine izin verdi ve hava karardıktan sonra şehirlerde sosyalleşmeyi kolaylaştırdı. Ayrıca ampul sayesinde elektrik şebekeleri genişlemeye başladı.
8) İnternet
Günümüz dünyasında internetsiz bir hayat hayal etmek zor. İnternet ilk olarak 1973 yılında ABD Savunma Bakanlığı Gelişmiş Araştırma Projeleri Ajansı (ARPA) tarafından desteklenen Vinton Cerf tarafından icat edildi.
İlk günlerdeki birincil amaç, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki araştırma laboratuvarları ve üniversiteler içinde bir iletişim ağı sağlamaktı. İnternetin icadı, 20. yüzyılın en önde gelen devrimci kavramlarından biri olarak kabul edilir. 1996 yılında dünya çapında 180’den fazla ülkede internet aracılığıyla bağlanan 25 milyondan fazla bilgisayar vardı.
9) Bilgisayar
Bir Matematikçi ve makine mühendisi olan Charles Babbage, 19. yüzyılın başlarında ilk mekanik bilgisayarı icat ettiği için “bilgisayarların babası” olarak kabul edilir. Başka bir matematikçi ve bilgisayar bilimcisi olan Alan Turing, teorik bilgisayar biliminin ilerlemesinde oldukça etkiliydi.
Bilgisayarın icadı, dünya manzarasını kimsenin hayal edemeyeceği kadar değiştirdi. Bilgisayar, insanlık tarihinde inanılmaz şeyler başardı. Bilgisayarlar, yüksek performanslı askeri uçakların uçmasına ve bir uzay gemisini yörüngeye yerleştirmesine yardımcı oldu.
Ayrıca tıp bilimi, film endüstrisi, yargı, tedarik zinciri yönetimi, imalat ve hizmet sektörü alanlarında da büyük katkı sağlamıştır. Arabaların, telefonların ve enerji santrallerinin sorunsuz çalışmasına yardımcı olur. Özetle, insan hayatının her alanına şu veya bu şekilde dokunur.
10) Telefon
Alexander Graham Bell, 1876’da bir ucundan konuşmak ve diğer ucundan dinlemek için iki bardağı bir ip ile birleştirerek telefonu icat etti. Bu deney, artık sadece büyük endüstrilerin değil, bireylerin de can damarı haline gelen telekomünikasyon sektörünün temellerini attı.
Elektronik ses iletimi alanında birçok mucit büyük işler yapmış olsa da, elektrikli telefon için patent alan ilk kişi Alexander Graham Bell oldu. İlk telefona “elektrikli konuşma makinesi” adını verdi.
Bu icat sayesinde telekom endüstrisi katlanarak büyümeye tanık oldu ve tüm endüstrilerde küresel ticarette devrim yarattı. Bell, 1922’de vefat ettiğinde, onu onurlandırmak için ABD telefon hizmeti bir dakikalığına durduruldu.
Yorumlar (0) Yorum Yap