Daha Hızlı,Daha Güçlü Bir İnsan Yaratmak: İnsan Makine

Geleceğin protezleri ve dış iskeletleri…

Keahi Seymour’un havaalanına ulaşması gerekiyordu, ancak Manhattan trafiğine takılmıştı. Yetişmek için Manhattan adasındaki 2km uzunluğundaki yolu 12 dakikada koşarak kat etti. Bir taksi şoförü: ‘Beni bütün Manhattan’da solladı!’ bile dedi 🙂

Seymour, bir  sprintör ya da uzun mesafe koşucusu değildi, ancak onun beş dakikalık mesafesi,  icat ettiği Bionic Çizmeler’in yardımı ile bunu mümkün kıldı ve bu da saatte 25  mil hızla koşmasını sağladı. Onları giydiğinde yedi ayak boyundaki bir süper kahramana dönüşüyor, ortalama bir insanın üzerinde koşabiliyor. 

“Güzel robot bacaklar!” diye bağırdı sokaktaki bir çocuk.

Çizmelerin çocukların dikkati çekmesi hiç de şaşırtıcı değil, zira çocukken bunları akletmişti.  “Kangurular üzerine bir belgesel izliyordum ve bir kangurun aşil tendonunda nasıl  enerji depoladığını açıklamaya başladılar” dedi.  12 yaşında, devekuşu gibi iki ayaklı hayvanlara benzeyen bir tasarım taslağı hazırladı.  Artık pistlerde giydiği bir prototip var.  “Bu, heyecan verici bir deneyim” dedi.  “Seni bir süper kahramanla bir hayvan arasında bir canlı gibi hissettiriyor.” dedi Seymour.

Nefes almanın da ötesinde Seymour, bu botların bir sonraki en büyük şey olabileceğine inanmaktadır. Bunlar pratik bir ulaşım aracı, hızlı ve kompakt – kilitlemek yada park etmek gerekmiyor. Gitmeniz gereken her yere hızlıca yürümenizi sağlıyor.

Seymour’un gülünç olduğunu düşünüyorsan, ilk icat edilen arabayı düşün. Seymour: “İnsanlar saatte beş, on milden daha hızlı gidemedi” dedi. İnsanlar: “Atların daha güvenilir” olduğunu düşünüyordu ve sonra aniden arabalar ortaya çıktı ve her şey değişti

İnsan gelişiminin zirve bir noktaya doğru evrildiği kesişim aşamasında olduğumuzu düşünüyorum.

Teknolojimiz geliştikçe fiziksel yeteneklerimizi üst bir düzeye çıkarma yeteneğimiz de artacaktır.  Ancak hangimiz daha hızlı ya da daha güçlü olmaya başlayacağız?

2068’de dünyadaki en hızlı sprinter yapay bir bacağa sahip olacak. En azından, Japon biyomühendis Hiroaki Hobara böyle düşünüyor.

2015 yılında Uluslararası Protez ve Ortez’in editörüne yazdığı bir mektupta Hiroaki Hobara, O ve yazarlarının, gelecekteki Olimpiyatlar ve Paralimpik yarışları için kazanılan yarışların zamanlamalarını öngördüler.  Son on yıl içinde sprinterlerin biyolojik bacaklarını kullanarak  kırdıkları hız rekorlarını protez kullanan sprinterler hızlı bir şekilde aşmaya başladı.  Bu eğilimin devam edeceğini varsayarsak, dünyadaki en hızlı sprinters yakında protez bacak kullanan sporcular olacak.

Tabii ki henüz yolun başındayız, fakat biz kesinlikle bu noktaya doğru gidiyoruz – tabi bu yolu açan bedensel mekaniğe yönelik araştırmalar sayesinde. Yürüyüş, koşu, kaldırma gibi bütün hareketleriniz, kas gruplarının ve tendonlarının kalça, bacaklar ve ayaklar arasındaki koordinasyonunu sayesinde olur; Bunların  her biri, yerin kuvvetini, kaldırılan nesnenin ağırlığını, vücut altındaki alanı hesaplanarak ve zaman ayarlamaları yapılarak olur.

Bir biyolojik bacak kadar iyi veya daha iyi çalışan bir protezin nasıl yapılacağını öğrenmek için, öncelikle bir bacağın yaptığı tüm hesaplamaları bulmamız gerekir.

Protez şirketi Ottobock’un yaptığı şey de tam olarak bu. Paraolimpik koşucuları ve Yenilmezlik Oyunları’nda yarışan sporcular için geliştirilen protezler üzerinde yoğunlaşıyor.  Aynı zamanda,  farklı aktiviteler ve etkinlik seviyeleri için özel olarak hazırlanmış  bir dizi ürüne sahiptir: profesyonel sprinterler, protez isteyen  kişiler, işe alım yapabilecekleri kişiler, ampute askerlerin tekrar kazanılması veya daha az faal olan yaşlılar için. Bazıları ise estetik olarak etkileyici olacak şekilde tasarlanmıştır.

Ottobock’un CEO’su Scott Schneider bana şunu söyledi: “Ben bunun kullanımını hastalarımda başlattığımda, hastalarım kesinlikle şort giymek istemez; esasında protezini çıkarmak istemezler. Fakat şimdi protezlere egzotik güzel görsellikler ekliyoruz.”

Ottobock’un müşterileri, genel olarak insan güçlendirici teknoloji pazarının temsilcisidir ve bunlar üç tiptir: seçkin sporcular, ordudaki askerler ve diğerleri (hareket kabiliyeti sınırlı ancak kişisel servet ve tıbbi bakıma erişim olanakları olanlar)

Özel şirketler veya kamu kurumları tarafından yapılan araştırmalar profesyonel sporlara  ve askeri uygulamalara odaklanma eğiliminin olmasının önemli bir nedeni var elbette: çok para…

Dylan Goldberg, AlterNet’te bunu anlatırken, C-Leg gibi bir şeye ihtiyaç duyulması  son derece maliyetli olabilir – sadece hidrolik sıvısının değiştirilmesinin 10.000 dolara mal olması söz konusu. Sübvansiyonlu veya evrensel sağlık hizmetleri olan ülkelerde, genel sağlık  masraflarını düşük tutma ihtiyacı çoğu zaman yeni protez modellerinin geliştirilmesini engelleyebiliyor.

Blogger,  jane c. hu

Yeni Protez Modellerinin geliştirilmesinde güzel ülkemiz Türkiye’de de önemli çalışmalar yürütülmektedir, bunlardan biri de Hacettepe Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği bölümünde geliştirilen “Akıllı Diz Protez Teknolojisi”

Akıllı Diz Protezinde Hacettepe İmzası:

Hacettepe Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendislik Fakültesi  Öğretim Üyesi Doç. Dr. Atila Yılmaz’ın başkanlığında yürütülen bir  çalışma sonucunda akıllı diz protezi geliştirildi. Prototipi  geliştirilen protez, kullanıcı beklentilerine uygun hale getirilebiliyor, kendiliğinden parametre ayarı yapabiliyor. Kullanıcıya  yürüyüş esnasında güven hissini artıran protez, yürüyüş hızına otomatik olarak uyum sağlıyor…