Uzun Pozlama: Fotoğraflarınıza Işık Katan Teknik

Uzun pozlama nedir? Fotoğrafa hayat veren ışıklar. Birbiri ardına çekilen karelerdeki gölgeler ve ortaya çıkan eşsiz sonuç. Fotoğraf makinelerinin cebimize girmesiyle herkesin bir fotoğrafçı olduğu günümüz şartlarında artık herkes profesyonel bir fotoğrafçı. Haliyle bu alanda gelişmek isteyen kişiler fotoğrafçılık terimlerini öğrenebilmek için çeşitli aramalar yapıyorlar. İşte sordukları bu sorularda onları ‘uzun pozlamanın’ ne olduğu sorunun cevabını aramaya itiyor. Şimdi gelin birlikte ilk olarak fotoğrafçılık alanında sıkça duyduğumuz pozlamanın ne olduğunda bakalım.

Pozlama Nedir?

Pozlama (Exposure), fotoğraf çekilirken fotoğraf makinesinin içindeki plakaya (sensöre) ne kadar ışık düştüğünü ifade eder. Aslında temel seviyede fotoğrafın ne kadar karanlık ya da ne kadar aydınlık olabileceğini belirler. Fotoğraf makinenizi elinize aldığınızda (dijitallerde tam ortadaki sayı doğrusunda) -3’den +3’e kadar giden değer pozlamayı belirtir. Eğer değer -3 ise az pozlanmış yani karanlık +3 ise çok pozlanmış yani aydınlıktır. Denge için, yani aslında doğru pozlama için değer sıfıra yakın olmalıdır.

İyi bir pozlama için sabit bir pozlama değeri yoktur. Pozlama değeri fotoğrafın çekildiği ortamın ışık alma durumuna göre değişiklik gösterir. Örneğin çok ışıklı bir ortamda pozlama süresi düşürülür; az ışıklı ortamlarda artırılır. Bu sensörün üzerine düşecek ışığın ne kadar süre düşmesine karar verdiğimiz bir an olduğundan pozlamayı doğrudan etkiler.

İşte tam da burada burada olma sebebimize geliyor. Yani ‘doğru pozlamanın’ nasıl yapılacağına. Özetle size şunu söyleyebilirim: ‘Mekan, ışık, ve diğer faktörler ayarlanarak fotoğrafa düşen ışık miktarı doğru ayarlanırsa doğru pozlama yapılmış olur.

Pozlamayı Etkileyen Temel Faktörler

Pozlamayı etkileyen üç temel faktör vardır. Aslında bunları temel seviye fotoğrafçılık terimleri olarak konumlandırabilirim. Bunlar sırasıyla:

apperature yani diyafram,
Estantane/Shutter speed yani örtücü hızı,
İSO değeri’dir.

Doğru teknik bu üç değerle birlikte değişen ortam şartları altında oynanmasıyla elde edilir. Bu değerlerin optimal şekilde ayarlanması, pozlamanın doğruluğu açısından büyük önem taşır. Örneğin bu tekniği uygulayabilmek için ISO değeri olabildiğince yüksek bir değere çıkarılır. Bu ortamın karanlık olduğu koşullarda gereklidir. Diyafram olabildiğince açılır. Bu sayede kameraya daha fazla ışık girmesi sağlanır. Ardından ‘örtücü hızı’ düşürülerek fotoğrafın uzun pozlanması sağlanır.

Pozlamaya Yardımcı Olacak Ayarları Nasıl Yönetebilirim?

Ana Eleman: Örtücü Hızı

Bu şekilde pozlama yaparken kullandığımız ana elamanımız ve en büyük silahımız örtücü hızıdır. Genellikle bu değer 1/8000sn- 30sn arasında değişkenlik gösterebilir. Bu ayarlanın değer ile fotoğrafın bir saniyenin 8 binde biri kadar kısa bir sürede çekildiği ya da fotoğraf çekilirken örtücünün 30 saniye boyunca ışık aldığı anlamına gelir. Uzun pozlama yapabilmek için bu değerin illa saniyelere taşınması gerekmez. 1/15’de uzun pozlama için iyi bir değer. 1/15 saniyenin altında ki her değer fotoğrafımıza uzun pozlanmış etkisi verir. Örneğin 1/10, 1/4, 1/2 , 1’’, 2’’, 4’’ …. 30’’ gibi.

Burada dikkat etmemiz gereken bir konu var. Her ne kadar bu tür pozlama yapmak istesek de bu aslında fotoğraf makinemizin ve ortamın bize izin verdiği ölçüde değişir. Eğer 30 saniyenin üstünde bir pozlama yapmak istersek makinenin Bulb moduna geçmemiz gerekir. Bu modun temelde sınırları genişleten bir mod olduğunu söyleyebiliriz. Makine bu modda 30 saniyenin üzerinde fotoğraf çekebilir. 1dk, 5dk, 10dk, 30dk gibi daha uzun enstantane süreleri kullanan makineler de vardır. Evrendeki bütün ışığı yakalamaya çalıştığınız hayal edin. Çok güzel değil mi?

Yardımcı Eleman: Diyafram

Temel olarak diyaframdan bahsedecek olursak diyafram “Objeden yansıyan ışınların ne kadar yoğunlukta ve şiddette sensöre düşeceğini belirleyen sistemdir”. Yani fotoğraf makinesinin üstüne ışığın ne şiddette düşmesine izin verdiğimizi belirler. İngilizce Aperture (açıklık) kelimesiyle ifade edilir. Kelime Fransızca “diaphragme” kelimesinden türetilerek oluşturulmuştur.

Burada diyaframın iki temel fonksiyonu vardır. Diyafram genel olarak ışık yoğunluğunu ve alanın net derinliğini kontrol etmeye yarar. Makinemin üzerinde ben bu değeri nerede görebilirim derseniz genelde makinelerde F sembolü ile gösterilir. Bazı markalarda ise A modu ile karşımıza çıkar. Örneğin Nikon’da A modu yani diyafram öncelikli mod doğru pozlamaya göre diyaframın ayarlanması demektir.

Yardımcı Eleman: İSO Değeri

Uzun pozlama yapabilmek için ISO değerini en düşük değere getirmek gerekir. Bu makinemize hem daha uzun süre pozlama süresi verecek hem de daha temiz fotoğraflar çekmemizi sağlayacaktır. Bu yardımcı elemanımız sayesinde grensiz fotoğraflar çekmemiz mümkün olacaktır. ISO değeri genelde 100’ün katları şeklinde ifade edilir. Bir makinede bu değer 100 ile başlar ve makinenin başarısına göre binli sayılara kadar çıkabilmektedir.

Burada dikkat etmeniz gereken bir konu var. ISO’yu düşürmek grensiz fotoğraflar elde etmenizi sağlasa da bazen yüksek pozlama fotoğrafların bozulmasını sağlar. Eğer sonradan bilgisayarınızda bu değerlerle oynamak isterseniz fotoğrafları RAW formatta çekmenizi öneririm. Bu şekilde photoshop gibi programlara atılan fotoğraflarınız herhangi bir görüntü kaybına uğramadan doğru pozlama ayarına alınabilinir. RAW format Jpeg formattan daha fazla yer kaplayacağından yüksek hafıza kartı ihtiyacınız olabilir.

Uzun ve Kısa Pozlama Nedir?

Uzun Pozlama Nedir?

Az öncede bahsettiğim gibi fotoğraf makinesindeki pozlama değişkenleri ile fotoğrafın uzun süre pozlanmasıdır. Özellikle düşük ışıklı ortamlarda shutter speed yani enstantane açıklığıyla kontrol edilir. Perde ya da örtücü hızı diyenlerde var. Uzun pozlama yapabilmek için fotoğraf makinesi sabit bir noktada konumlandırılmış olması gerekir. Bunun için tripot ya da bir kaya iş görür. Sabit noktaya konumlandırılan makine 1 saniye ila 1 dakika arası pozlanmaya alınır ve o sırada ortamdaki ışığı kaydeder.

Uzun pozlama yetersiz ışıklı ortamlarda tam bir hayat kurtarıcıdır. Hafif ışıkla hareket eden objelerin yaydığı hareketi kaydetmek için biçilmiş kaftandır. Örneğin o meşhur yıldız fotoğrafları aslında bu sayede çekilebilmektedir.

Az Pozlama Nedir?

Az pozlama da tıpkı uzun pozlamada olduğu gibi örtücü hızı, diyafram ve ISO değeri ile alakalıdır. Bu fotoğraflar genelde karanlık çıkar. Bunun sebebi kameranın ortam ışığının hepsini ona verilen değerler üzerinden alamamasıdır. Örneğin örtücü hızı üzerinden anlatacak olursak 1/8000 değerini ele alalım. Bu değer çekilen fotoğraf karesinin bir saniyenin 8000’de biri kadar bir sürede çekildiği anlamına gelir. Yani o sırada ortamda olan ışığı bu hızda hafızasına kaydeder. Bu değer ne kadar yüksek olursa makineye daha az ışık kaydedilir ve fotoğraf az pozlanır.

Aynı durumu diyafram açıklığını artırarak ya da ISO değerini yükselterek de elde edebilirsiniz.

Fazla ve Az Pozlama Fotoğrafın Yanlış Olduğu Anlamına Gelmez

Şimdiye kadar bahsettiğim uzun ve az pozlamanın aslında sanatçının, fotoğrafçının istediğine göre bir fotoğraf tekniği olarak kullanıldığını unutmamamız gerekiyor. Yani doğru pozlama her zaman doğru sonucu vermez. İstediğiniz görüntü, sanatsal kaygınız ve hayal gücünüz ne isterse siz o tarz fotoğraflar çekmeye çalışın.