Girişimciler, Bu Hususları Bilmeden Sözleşme İmzalamasın!

Sözleşme, iki kişi veya daha fazla kişi arasında yapılan hukuki işlemdir. Tarafların sözleşme gereği yapacağı işi, hizmeti garanti altına almaktadır. Bu nedenle sözleşme aşaması en önemli husustur. Sözleşme taraflar için bu denli önemli konumdayken sözleşmenin tarafların isteklerini tam olarak yansıtması ve mümkün olduğu ölçüde ileride taraflar arasında uyuşmazlığa yer vermeyecek biçimde detaylı şekilde kaleme alınmalıdır. Bununla birlikte ileride uyuşmazlık çıktığı durumlarda da taraflar arasındaki uyuşmazlığı gidermeye yönelik sözleşmede düzenlemeler olması gerekmektedir.

Bu çalışmada sözleşmenin müzakere aşamasından başlamak üzere, sözleşmenin ifası ve sona erdirilmesi uygulamalarında dikkat edilmesi gereken temel hususlar anlatılacaktır.

1-Taraflar ve Tarafların Ehliyetleri

Sözleşmeler tarafların iradesiyle kurulmaktadır. Fiil Ehliyeti olmayan bir tarafla yapacağınız sözleşme sizi sıkıntıya sokacaktır. O yüzden dikkatli olmanız yararınızadır.

2-Tanımlar Başlığı

Adından da anlaşılacağı üzere tanımlar kısmı sözleşmede geçecek kavramların adeta bir kılavuzudur. Örneğin İstanbul su ve kanalizasyon idaresi “İski” olarak anılacaktır ya da Hukuk Komisyonu, “komisyon” olarak anılacaktır demek suretiyle sözleşmenizde yönlendirme yapabilirsiniz.

3-Sözleşmenin Konusu

Sözleşmenin konusu taraf iradeleri doğrultusunda belirlenmelidir. İki tarafın da istekleri objektif olarak belirtilmelidir. Tarafların iradeleri aynı amaca yöneltilmiş olmalıdır. Hangi amaçla sözleşmenin yapıldığını belirtin ki daha sonra bu konu ile ilgili ortaya ihtilaf çıkmasın.

4-Sözleşmenin Süresi

Sözleşmenin niteliğine ve tarafların isteklerine göre sözleşmenin süresi belirlenmelidir. Ya süresiz olarak ya da belirli süreli olarak netleştirilmelidir. Daha sonradan taraflarca kötü niyetli olarak sözleşmeye devam edilmesinin önüne bu şekilde geçebilirsiniz.

5-Sözleşmenin Şekli

Konusu belirlenen sözleşmenin kanuni olarak dikkat edilmesi ve uyulması gerek şekil şartının olup olmadığını kontrol edin. Örneğin noterde yapılması gereken sözleşmeler resmi şekil şartına uyulmadan yapıldığında geçersiz olacaktır. Aslında en önemli husus şekil şartına uyulması kabul edilebilir. Kusursuz da olsa geçersiz sözleşme bir işe yaramayacaktır.

 6-Sözleşmenin İmza Hususu

Sözleşmeyi imzalayan karşı tarafın imzaya yetkili olmasına dikkat edilmelidir. Bununla birlikte imzanın, imzaya yetkili olan kişinin el ürünü olmasına da dikkat edilmelidir. Başkasının adına imza attırmak daha sonradan kötü niyetli durumlara yol açılmasına sebebiyet verebilmektedir. Bu tip sürprizlerle karşılaşmamak için ima hususu çok önemlidir.

7-Sözleşmenin İfa Yeri, İfa Şekli ve İfa Zamanı

Taraflar edimlerini ifa edecekleri zaman temerrüde düşmemek amacı ile ifayı yerinde, zamanında ve şekline uygun yapmalıdır. Bu nedenle bu şartların da sözleşmede açık ve ayrıntılı biçimde kararlaştırılmış olması gerekmektedir.

8- Cezai Şart

Sözleşmede taraflar edimlerini ve borçlarını yerine getirmediklerinde uygulanacak olan cezai şart da kesin olarak belirlenmeli ve tarafların borçlarını yerine getirmeleri için maddeler konulmalıdır. Meydana gelebilecek birçok nedenden ötürü sözleşmeden caymak da bazen mecburi olabilmektedir. Bu durum da göz önünde bulundurularak cezai şartın taraflarca makul ve ödenebilir olarak belirlenmesi hukuka uygun olacaktır.

9-Sonradan Yapılabilecek Değişiklikler

Sözleşmenin niteliğine göre taraflar değişen durumlar neticesinde sözleşmede değişiklik yapma hakkına sahip olabilirler. Bu tür durumların da sözleşmede açıkça belirtilmesi tarafların hak kaybına uğramaması ve sözleşmenin sağlıklı bir şekilde devam etmesi için gereklidir.

10-Alacağın Devri

Sözleşmede alacağın devri hükümlerinin de hukuka uygun bir şekilde, kanunlar çerçevesinde taraflarca kararlaştırılması gerekmektedir. Karşılaşılabilecek birçok durum sonucunda alacağını devretmeyi talep eden taraf sözleşmede bu konu ile ilgili nasıl hareket edebileceğini görebilmelidir.

11-Sözleşmenin Sona Ermesi

Taraflar açısından sözleşmenin nasıl sona ereceği ve fesih hakkının hangi durumlarda ortaya çıkabileceği taraflarca sözleşme hazırlanırken belirlenmelidir.

12-Gizlilik

Tarafların sözleşme süresi içinde veya sözleşme sona erdikten sonraki süreçte sözleşme ile ilgili her türlü bilgiyi 3. kişiler ile paylaşması yasaklanabilir. Gizlilik şartı artık her sözleşmede var olması gereken bir huşu haline gelmiştir.

 13-Yetkili Mahkeme

Sözleşmenin yerine getirilmemesi halinde yetkili mahkeme ya da hakem de belirtilmelidir. Tarafların tebligata yarar adresleri de sözleşmeye yazılmalıdır. Sözleşmede tarafların ad ve soyadlarının tüzel kişi ise unvanlarının tam ve eksiksiz olarak yazılmış olmasına dikkat edilmelidir.

14-Sözleşmenin İmza Tarihi, Yeri ve Nüsha Sayısı

Sözleşmenin imza tarihi, yeri ve kaç nüsha halinde yapıldığı önemlidir. Sözleşmede aksi belirtilmedikçe imza tarihinden itibaren sözleşme geçerli sayılır. Bu nedenle imza tarihi önemlidir. Ayrıca çıkacak uyuşmazlıkta dava yoluna gidildiğinde imza yeri de yetkili mahkemeyi belirlerken etkilidir.

15-Ekler

Sözleşmeler ekleriyle birlikte bir bütündür. Örneğin teknik şartname bir sözleşmenin eki olarak kabul edilmektedir. Bu eklerin de incelenmesi, imzalanması ve asıl sözleşmede ek olarak yer verilmesi gerekmektedir.

Sözleşme hazırlandıktan sonra tekrar baştan sona atlanmadan okunmalıdır. Her iki tarafça imzaya yetkili kişiler tarafından adları yazılarak imzalanmalıdır. Sözleşmede taraf olanların ıslak imzalı sözleşmeleri saklamaları gerekmektedir. Gerektiğinde fotokopilerinin kullanılması aslının muhafazası için önemlidir. Sözleşme hazırlanmadan evvel taslak hazırlanmalı ve sözleşmede yer alması gereken tüm detaylar önceden belirlenmelidir. Hatta sözleşmenin konusuna göre uzman bir avukata danışmak her zaman riskleri ortadan kaldıracaktır.