Dünyayı Değiştiren 10 Denklem

Hüseyin GÜZEL

Hüseyin GÜZEL

EEE / PM / MSc / huseyinguzel.net

Bu 10 denklem modern dünyamızı şekillendirmede bizlere yardımcı oldu. Onlar olmadan, işler gerçekten çok farklı olurdu…
Denklemler, gerçek dünyada kaç şeyin işe yaradığını ve etkileşimde bulunduğunu tanımlamak için kullandığımız temel araçlardır. Ancak bazı denklemler diğerlerinden daha geniş kapsamlı bir etkiye de sahip olabiliyor.

Dünyadaki en uzun denklemi biliyor musunuz?

Sciencealert websitesine göre, en uzun matematik denklemi yaklaşık 200 terabayt kapasitede metin içeriyor. “Boolean Pisagor Üçlüleri” problemi olarak adlandırılan problem ilk olarak 1980’li yıllarda Kaliforniya merkezli matematikçi Ronald Graham tarafından ortaya atıldı.

Denklemler neden önemlidir?

Denklemler her gün birçok şey için kullanılır. Örneğin; İnternette araştırma yapmanıza, bilgisayar ve telefonların işlevlerini yerine getirmesine ve hatta uçakların havada kalabilmesine yardımcı olurlar.

Kaos teorisi denklemi nedir?

“Kaos teorisi, başlangıç koşullarında son derece hassas olan dinamik sistemlerin davranışını açıklamaya odaklanan bir matematik dalıdır. Kaos teorisi, kaotik karmaşık sistemlerin görünür rastlantısallığı içinde, altta yatan kalıpların, sürekli geri besleme döngülerinin, tekrarlama, kendi kendine benzerlik, fraktallar ve öz-örgütlenme olduğunu belirten disiplinlerarası bir teoridir.” Wikipedia.
Denklemi aşağıdaki gibidir:
Bu teori, davranış koşullarındaki küçük değişikliklere karşı oldukça hassas olan karmaşık sistemlerle başa çıkmamıza yardımcı olur ki, küçük değişiklikler istenmeyen sonuçlara yol açabilir.
Kaos Teorisi, sürprizlerin bilimidir ve her zaman sürprizler hoş değildir… 

Dünyayı değiştiren 10 denklem

İşte dünyayı değiştiren en önemli denklemlerden on tanesi. Bu liste ayrıntılı ve belirli bir sırada değildir.

1. Pisagor Teoremi

Okuldaki matematik derslerinin temelini oluşturan bu denklem dünyayı gerçekten değiştiren bir denklemdir. Daha iyi haritalar formüle etmemize ve başka şeylerin yanında, iki koordinat arasındaki en kısa mesafeyi bulmamıza yardımcı oldur.
Ayrıca mimaride, ahşap işçiliğinde ve diğer birçok alanda yoğun olarak kullanılır.

2. Genel Matematik (Calculus,Hesap)

“Başlangıçta sonsuzluğun küçük hesabı veya “sonsuz küçük hesaplar” olarak adlandırılan kalkulus (hesap), sürekli değişimin matematiksel çalışmasıdır, aynı şekilde geometrinin şekil çalışması ve cebir de aritmetik işlemlerin genelleştirilme çalışmasıdır.” Wikipedia.
Birbirinden Bağımsız olarak Isaac Newton ve Sir Gottfried Leibniz tarafından geliştirildi. İcadıyla birlikte cebir ve geometriye matematiğin temellerinden biri olarak katıldı.

3. Logaritmalar

Logaritmalar, dünyayı değiştiren, diğer bir denklem türüdür. Hesap makineleri var olmadan önce sıkıcı hesaplamalar yapmamızda bizlere yardımcı oldu.
Logaritma, belirli bir sayıyı üretmek için sabit bir sayının (tabanın) yükseltilmesi gereken gücü temsil eden bir miktardır. Logaritmik tablolarının kullanılması; anket, navigasyon ve mühendislik gibi alanlardaki hesaplamalarda pek çok sıkıcı adımın ortadan kaldırılmasını sağlamıştır.

4. Görelilik (Relativity)

Einstein’ın Relativite (Görelilik) konusundaki ünlü denklemleri; yalnızca daha önce çözülmemiş birçok soruya cevap vermekle kalmadı, aynı zamanda zamana, uzaya ve yerçekimine bakış biçimimizi değiştirmeye de yardımcı oldu.
Kara deliklerden büyük patlamaya, nükleer enerjiye ve ayrıca telefonlarımızdaki GPS’e kadar her şeyi açıklamaya yardımcı olmak için kullanıldı ve kullanılıyor…

5. Normal Dağılım

Bugün hepimiz çan eğrisi grafiklerini biliyoruz. Verilerin belirli bir kümedeki dağılımını tanımlamaya yardımcı olurlar.
Bir popülasyon içindeki bir grup öğrencini IQ’larınan, sınav sonuçlarına kadar her şey için kullanılabilirler. Normal bir dağılımda, çoğu veri, orta bir noktaya düşecek ve uçtan uca doğru daha az insan kalacaktır.

6. Schrodinger’in Denklemi

Schrodinger’in denklemi (eşitliği), modern bilgisayar çipleri ve lazerleri için önemlidir. Ayrıca, görünüşe göre kedilerin yaşam ve ölüm arasında askıya alınmış bir animasyon şeklinde kalmasına da yardımcı olur.
Fakat cidden, bu denklem kelimenin tam anlamıyla kuantum fiziği alanını sonsuza dek değiştirdi. Kuantum; mekanik bir sistemin dalga fonksiyonunu tanımlayan doğrusal bir kısmi diferansiyel denklemdir. Bu eşitliğin keşfi, kuantum mekaniğinin gelişiminde önemli bir dönüm noktasıdır.

7. Newton Yerçekimi Kanunu

“Newton’un evrensel yerçekimi kuvveti kanunu; her parçacığın, evrendeki diğer tüm parçacıkları kütlelerinin çarpımıyla doğrudan orantılı olan ve merkezleri arasındaki mesafelerin karesiyle ters orantılı olan bir güçle çektiğini kabul eder.” Wikipedia. . .
Newton’un Yerçekimi Kanunu, fizikteki en temel denklemlerden birisidir.

8. Dalga Denklemi

“Dalga denklemi, titreşen bir gitar telinden ortaya çıkan dalgaların, bir taş atıldıktan sonra gölette oluşan dalgaların yada akkor ampulden çıkan ışık gibi dalgaların davranışını tanımlar. Dalga denklemi erken bir diferansiyel denklemdi ve denklemi çözmek için geliştirilen teknikler de diğer diferansiyel denklemleri anlama kapısını araladı.” businessinsider.com
Elektromanyetizma, optik, akışkanlar dinamiği ve ısı transferini açıklamada temel bir bileşendir.

9. Termodinamiğin İkinci Yasası

“Bu, kapalı bir sistemde entropinin (S) her zaman sabit veya arttığını belirtir. Termodinamik entropi, kabaca konuşursak, bir sistemin ne kadar düzensiz olduğunun bir ölçüsüdür. Düzenli, düzensiz bir durumda — yani soğuk bir bölgenin yanında sıcak bir bölgede — başlayan bir sistem, sıcak bölgeden soğuk bölgeye doğru dağılana kadar sıcaklığın akmasıyla her zaman eşitlenme eğiliminde olacaktır.” businessinsider.com
Diğer şeylerin yanı sıra, ısı transferinin yönünü anlamamıza yardımcı olur. Bu teori, bir sistemin entropisindeki değişim (dS) olarak ifade edilebilir. Bu denklemde dS, ısı transferinin gerçekleştiği noktadaki ortak sıcaklığa (T) bölünerek kapalı bir sisteme (δQ) ne kadar ısı girdiğini ölçerek hesaplanır.

10. Fourier Dönüşümü

Bu denklem temel olarak modern sinyal işlemenin merkezinde yer almaktadır. Ayrıca sinyal analizi ve veri sıkıştırma için de önemlidir.
“Fourier dönüşümü, insan konuşması gibi daha karmaşık dalga yapılarını anlamak için esastır. Konuşan bir kişinin kaydı gibi karmaşık, dağınık bir dalga fonksiyonu göz önüne alındığında, Fourier dönüşümü dağınık fonksiyonu bir dizi basit dalganın bir araya getirerek analizini büyük ölçüde basitleştirmemizi sağlar.” businessinsider.com
Facebook Sayfamıza bekleriz, takip etmeyi unutmayınız… 🙂
Kategoriler: Gelişim

Yorumlar (0) Yorum Yap

/
Exit mobile version