Aziz Nicholaos ya da bildiğimiz adıyla Noel Baba, günümüzde masal kahramanı olarak düşünülür. Üstelik, Noel Baba denildiğinde akla bir çok figür gelir. Ren geyikli kızağı, hediye bohçası, oyuncak yapan elfleri, Kuzey Kutbu’nda bulunan evi ve kırmızı tulumu ile şen kahkahası adeta ikon olmuştur artık.
Tulumunun rengini Coca Cola’dan alan bu masal kahramanının hikayesi ise bir gerçekliğe dayanır. Peki Noel Baba kimdir?
Noel Baba ve Aziz Nicholaos
M.S 270 yılında, Lykia’nın Patara şehrinde dünyaya gelmiştir. Patara, günümüzde Antalya’nın Kaş ilçesinde bulunmaktadır.
Zengin bir buğday tüccarının oğlu olarak doğmuştur. Onun için, “göğün bir hediyesi”, “dua ve adakların meyvesi” ve “yoksulların kurtarıcısı ve koruyucusu” olduğu düşünülmüştür.
Mucizeler yaratan bir kişi olduğuna inanılmıştır. Bir rivayete göre; daha tamamlanmamış bir kilisenin yıkılmasıyla, enkaz altında kalır. Annesinin feryat ettiği sırada, yıkılan kilisenin taşları arasından çıkmıştır.
Babasının ölümüyle, bir servet sahibi olmuştur. Nicholaos (Nicholas) da bu serveti yoksullar için kullanmaya karar vermiştir.
Bir başka rivayete göre de; Patara’da önceleri çok zengin olan bir baba, yoksullaşır. Kızlarının çeyizini karşılayamamaktadır bile. Umut kalmayınca, kızlarını satmayı dahi düşünür. Nicholaos durumu öğrenir ve aileye yardımcı olmak ister. Kimliğini belli etmemek ve gururlarını kırmamak adına geceleyin kızların evine gider. Kızların uyuduğu esnada, büyük kızın penceresinden çeyizin miktarı kadar, bir kese altını içeri atar. Seher vakti keseyi bulan büyük kız, çok sevinmiştir.
Sonraki vakit; Nicholaos ortanca ve küçük kızın çeyizini karşılamak ister. Pencerelerin kapalı olduğunu görür. Bu yüzden keseyi bacadan atar.
Noel Baba’nın gece vakti hediye bırakma masalı da böyle ortaya çıkar. İkon ve resimlerde Nicholaos’un üç altın top ile tasvir edilmesi ise bu hikayeden dolayıdır.
Hristiyan Anlatılarında Aziz Nicholaos
Denizcilerin koruyucu azizi olması ile ilgili de başka bir anlatı vardır. Nicholaos hacı olma amacıyla Kudüs’e gitmiştir. Dönüş yolcuğunda gemi, fırtınaya tutulur. Nicholaos, dualarıyla gemiyi batmaktan kurtarır. Denize düşerek boğulan bir denizciyi hayata geri getirdiği söylenir.
Aziz Nicholaos, bir süre sonra Myra’ya göç eder. Myra Başpiskoposu vefat etmiştir. Yerine geçecek kişi hakkında ortada bir kararsızlık vardır. Böylece, sabah kiliseye ilk giren kişinin başpiskopos olmasında anlaşma sağlanır. Aziz Nicholaos, kiliseye ilk gitmiş kişi olarak başpiskopos seçilir. Burada üç generali ölümden kurtararak mucizelerini sürdürür.
O sene de Myra’da kıtlık baş gösterir. İskenderiye’den Doğu Roma’ya mısır götürecek olan filo Myra’nın limanı, Andriake’dedir. Nicholaos hemen limana varır. Her gemiden bir miktar mısır ister. Denizciler, Doğu Roma’ya vardıkları zaman, isteksiz verdikleri mısırların yerlerinde olduğunu şaşkınlıkla fark ederler.
Hristiyanlık karşıtı İmparator Diocletianus ve Licinius dönemi Nicholaos, diğer Hristiyanlar gibi hapsedilmiştir. İ.S. 325 yılında Hristiyanlık içindeki problemleri çözmek için İznik’teki (Nikaea) meclis toplantısına başpiskopos olarak katılır. Bonaventure adlı bir din adamı, yolculuk sırasında, bir handa öldürülerek salamura yapılmış üç çocuğu dirilttiğini anlatır.
Aziz Nicholaos, 343’te 65 yaşında öldüğü düşünülmektedir. Myralılar onun için bir kilise inşa ederler. Ve onun için yaptıkları lahitte, onu sonsuz uykusuna uğurlamışlardır.
Tarih 20 Nisan 1087’yi gösterdiğinde, (Haçlı Seferleri esnasında) Bari’li tüccarların kemiklerini çaldıkları rivayet edilir. Daha sonra kemikler, Bari’ye götürülmüş, yapılan bazilikaya gömülmüştür. Nicholaos’a ait olduğu düşünülen bir kısım kemik ise bugün Antalya Müzesi’nde saklanmaktadır.
Noel Baba Kilisesi
Aziz Nicholaos’un ölümünde inşa edilen kilise 529 yılında vuku bulan depremde yıkılır. Bunun yerine, daha büyük bazilika tarzında bir kilise yapılır. Yeni kilise de 8. yüzyılda deprem ve Arap akınları yüzünden yıkılmıştır. Ancak tekrar yenilenmiştir.
Kilise, 1034 yılında, Arap donanmasının gerçekleştirdiği akınlarla hırpalanmıştır. On yıl harap durumda kalmıştır. 1042’de Doğu Roma İmparatoru 9. Konstantin Monomakhos ile eşi Zöe tarafından tamir ettirdiği, kitabesinde anlatılır. 11. yüzyılda binaya bazı ekler yapılarak, onarılır.
13. yüzyılda Myra, Türklerin eline geçer. Kilisenin ibadet amacıyla kullandığı, kilisede bazı onarımların yapıldığı biliniyor.
1738 yılında, büyük kilisenin yanındaki şapel tamir edilir. 1833- 1837 yıllarında Anadolu’yu gezen C. Texier, Myra’ya uğrar. Kitaplarında da kiliseden söz eder.
1842’nin Mart ayında da Teğmen Spratt ile Prof. Forbes, Myra’ya gelir. Kilisenin bir krokisini çıkarırlar. Böylece, kilisenin yanında bir manastırın da olduğunu görürler.
1853 yılında Kırım Savaşı esnasında, Ruslar kilisenin bakımıyla ilgilenmişlerdir. Bu bölgede bir Rus kolonisi kurma maksadıyla Anna Golicia adlı Rus kontesi için toprak alırlar. Fakat Osmanlı Devleti, durumun politik tarafını farke der. Rusların aldıkları toprakları geri alınır. Ancak sadece kilisenin onarım istekleri kabul edilir.
1862 senesinde August Salzmann adlı bir Fransız, Nicholaos Kilisesi’nin onarımı ile görevlendirilir. Bu restorasyonlar kilisenin orijinalini bozmuştur. kadar. Bu restorasyon esnasında, günümüzde görülen çan kulesi eklenir.
Birden fazla şehrin koruyucu azizi olan Noel Baba için yapılmış yaklaşık iki bin kilise vardır. Noel Baba’nın hayat hikayeleriyle mucizeleri pek çok kitapta yer alır. Fakat en eski olanı için, 750-800 yıllarında Doğu Roma’da Stadion Manastırı Başkeşişi Michael tarafından yazıldığı söylenmektedir.
This post is also available in: English
Yorumlar (0) Yorum Yap