Kısa Bir Özet: 1 Mayıs’ın Tarihteki Yeri ve Önemi

Türkiye dahil dünyanın birçok yerinde 1 Mayıs İşçi ve Emekçiler Bayramı olarak kutlanıyor. Birlik olmanın, haksızlıklarla mücadelenin ve dayanışmanın öneminin bir kez daha vurgulanarak coşku ve sevinçle kutlanan 1 Mayıs, arkasında acı deneyimleri barındırıyor. Pek çok ülke gibi Türkiye’de de resmi tatil olarak kabul edilen bu günün tarihçesini ve önemini sizler için derledik:

İşçiler Fazla Çalışma Saatlerine Karşı Çıktılar

Günümüzde, Türkiye’de günlük çalışma süresi 8 saat olarak belirlense de tarihte bu süre her zaman 8 saat olmamıştır. İşçiler, dünyanın farklı yerlerinde 12 ila 16 saat arasında değişen saatlerde çalışıyorlardı. İlk defa 1856’da Avustralya’nın Melbourne kentinde, taş ve inşaat işçileri günlük 8 saat çalışma talebiyle yürüyüş başlattılar.  Melbourne Üniversitesi’nden Parlemento Evi’ne kadar yürüyerek hükümete karşı seslerini duyurmayı hedeflediler.

Takvimler 1 Mayıs 1886’yı gösterdiğinde Amerika İşçi Sendikaları Konfederasyonu, günde 12 saat ve haftada 6 gün çalışmaya karşı çıkarak grev başlattılar. Günlük 8 saat çalışma talebiyle iş bırakma eylemine gittiler ve aynı doğrultuda gösteriler düzenlediler. Şikago’da yapılan gösterilere yarım milyon işçi katılırken, Kentucky (Louisville)’de yapılan gösterilerde ise 6 binden fazla işçi yürüdü. Bu yürüyüşlerde ve gösterilerde siyahi işçilerle beyaz işçiler yan yana yürüyerek hükümete önemli mesajlar verdi. Yürüyüş sonunda tüm işçiler Ulusal Park’a girdi ve gazeteler tarafından ‘Böylece ön yargı yıkılmış oldu’ başlıklarıyla siyahi ve beyazların beraber direnişine dikkat çekildi.

Nereden Geldiği Bilinmeyen Bir Bomba

1 Mayıs’ta başlayan olaylar ve 4 Mayıs’a kadar devam etti ve işçiler 4 Mayıs’ta Haymarket Alanı’nda miting düzenlediler. Miting dağılırken nereden geldiği belli olmayan bir bomba sonucunda 4 işçi ve 7 polis öldü, pek çok insan yaralandı. Böylece tarihe ‘kanlı Haymerket Olayı’ olarak geçti.

Uygulanan yasal baskılarla işçi gösterilerinin tekrarlanması engellendi ancak 1889’da bir Fransız işçi temsilcisinin önerisiyle, 1 Mayıs’ın tüm dünyada “Birlik, mücadele ve dayanışma günü” olarak kutlanmasına karar verildi. Böylece yasal olarak 1890’da gösterilere devam edildi.

Türkiye’deki Tarihi

Sovyetler birliği’yle olan dostluk ilişkileri kapsamında ilk kez 1 Mayıs 1922’de Türkiye’de işçi bayramı kutlandı. 1 Mayıs 1923’te ise İşçi Bayramı, ilk kez resmi tatil olarak kutlanmaya başlandı ve 1935’te 1 Mayıs, ‘Bahar Bayramı’ olarak kabul edildi.

1980 Darbesiyle resmi tatil olarak kutlanmaktan çıkan 1 Mayıs, 2009 yılında tekrar resmi tatil ilan edildi ve 2010 yılında resmi rakamlara göre 140 bin kişinin katıldığı, ancak gayri resmi rakamlarla 500 bin kişi olduğu tahmin edilen kutlamalar Taksim Meydanı’nda olaysız bir şekilde gerçekleşti.

İşçilerin direnişi ve mücadelesiyle, zaman içinde birçok ülkede 8 saatlik iş gücü kabul edildi. İşçilerin birlik ve dayanışmasını yansıtan bu günü, dünyadaki pek çok ülke coşkuyla ve gösterilerle kutluyor.