Toplumumuzun vazgeçilmez içeceği adeta su gibi tükettiğimiz bizle özdeşlemiş içimizi ısıtan içeceğimiz çay. Peki nereden geldi? Kim getirdi? Hiç merak ettiniz mi? Size kısaca çayı bize getiren Zihni Derin’i ve verdiği mücadeleyi anlatacağım.
Zihni bey iyi eğitim görmüş öğretmenlik, müfettişlik, genel müdürlük gibi önemli görevlerde bulunmuş vatanını milletini seven bir ziraat mühendisidir.
Ankara´da 1921 Nisanında bakanlıklar temsilciliklerinin katıldığı bir komisyon kurulmuş. Bu komisyona dönemin Ziraat Genel Müdürü olarak İktisat Bakanlığı adına temsilci olarak Zihni bey katılmıştır. Komisyonda Rize ve çevresinin huzurlu bir yaşama kavuşabilmesi için öncelikle insanların geçimini sağlayacak iş ve çalışma imkanına kavuşturulması gerektiğini ileri sürdü. Komisyon bu görüşü kabul etti ve Zihni Derin´i bölgede inceleme yapması kararlaştırıldı.
Zihni Derin 1923 yılında Rize´ye gelir. Eski adı Garal Dağı olan hazineye ait bir bölgede 15 dekarlık arazi fidanlık işne tahsis edilir. Bölgede yaptığı incelemelerde bazı meraklıların Batum´dan dönüşlerinde getirdikleri ve diktikleri gayet iyi gelişmiş çay fidanlarıyla karşılaşır.
Rize´de ziraat fen memurluğu yapan İbrahim´i Batum´a göndererek bir miktar çay fidanı ve tohumu ile mandalina çeşitleri getirerek fidanlığa diker.
Zihni Derin Batum´a düzenlenen geziye katılır. Batum ve çevresinde Ruslar tarafından kurulmuş olan çay bahçelerini, çay fabrikasını ve Astropikal Bitkiler Araştırma İstasyonu´nu inceleyerek gerekli bilgilerle Rize´ye döner. Beraberinde çay tohumu, ve fidanları, narenciye ve bazı meyve çeşitleri, bambu rizomları ve bir Rus bahçıvanı ile Rize´ye gelir.
Böylece fidanlık kurulmuştur. Zihni derin bu Rus bahçıvana fidanlığı emanet eder. Ankara´daki görevine döner. Batum´a sipariş edilen 500 bin tohum fidan haline getirilir ardından halka dağıtılır. Ancak gerek halkın gerek devletin konuya yeteri eğilmemesinden teşebbüs başarısızlıkla sonuçlanır.
Zihni Derin, konuya hal çaresi bulmak için bir kanun teklifi hazırlar, bakanlık kanalıyla Meclis´e sunar. Bu tasarı, o dönemin Rize Mebuslarının desteğiyle 6 Şubat 1924 tarih ve 407 sayıyla kanunlaşır ve “Rize Vilayeti ile Borçka Kazasında; Fındık, Portakal, Limon, Mandalina, Çay Yetiştirilmesi Hakkındaki Kanun” adıyla yürürlüğe girer.
Zihni bey tekrar öğretmenlik mesleğine döner çeşitli okullarda Kimya ve tabii kaynaklar öğretmenliği yapmıştır.
Uzun yıllar sonra Rize’ye geri döner ve 1924 te Batumdan getirilen çay fidanları ve diğer çeşitli süs bitkilerinin, mandalina, greyfurt, ağaçkavunu, portakal, limon, bambu ve diğer meyvelerin küçük çaplı parsellerde yetiştirildiği birkaç yüz fidandan oluşan küçük bir çay bahçesinin gayet güzel yetişmiş ve sağlıklı görmek onu mutlu etmiştir.
Zihni bey emekli olduktan sonrada aşkla yaptığı mesleğine bakanlığın desteği ile bir süre daha devam etti. Ankara da yaşayan Zihni bey yılda bir kaç kez Rize’ye giderek çalışmalarını sürdürdü. Seçimlerde halkın desteği ve teşviki ile Rizeyi temsil etmek istedi ama olumsuz sonuçlandı. İdeallerini gerçekleştiren ve Türk halkına bin bir emek ile çayı getiren Zihni Hoca 25 Ağustos 1965´te Ankara´da vefat etmiştir.
1969 yılında TÜBİTAK bu değerli mücadele adamına bir Hizmet Ödülü vererek adını ölümsüzleştirir.
1969 yılında TÜBİTAK bu değerli mücadele adamına bir Hizmet Ödülü vererek adını ölümsüzleştirir.
Zihni Derin sayesinde bu gün vazgeçilmezimiz olan çayla tanıştık. Sayende içimiz ısındı nur içine yat Zihni Derin.
Kaynak: https://www.caykur.gov.tr/Pages/Kurumsal/KurumHakkinda.aspx?ItemId=20&ItemId2=27&ItemType=Detail
Yorumlar (0) Yorum Yap