Kel Hasan Efendi’den Şevket Çoruh’a Orta Oyuncuları Geleneği: Kavuk Teslimi

Tarihi Anadolu Selçuklularına kadar uzanan Orta Oyunu, karşılıklı doğaçlama konuşmaya dayalı bir oyundur. Osmanlı döneminde ise müzik, dans ve taklit gibi yeniliklerle devam eder. Etrafı çevrili bir alanda metne bağlı kalmadan oynanan bir oyundur.

Orta oyundan modern tiyatroya geçene kadar bir kavuğun yolculuğuna tanık olacağız şimdi. Bu köklü ve özel kavuk kültürü nasıl başladı? Kimden kime geçti? Gelin birlikte bakalım.

1874 doğumlu Kel Hasan Efendi son derece fakir bir aileden geliyordu. Çocukluk yıllarında Kadıköy meydanında yoğurt satarken hevesli olduğu tiyatroya ilk adımını atar. Abdürrezzak Efendi’yle birlikte sahneye çıkan Hasan Efendi ikinci komik adam rolünde yer alır. Ancak belli bir süre sonra Abdürrezzak Efendi’yle tartışarak çalıştığı tiyatrodan ayrılır, Hayalhane-i Osmani Kumpanyası adında bir tiyatro topluluğu kurar.

Sahnede sürekli komedi oyunları sergileyen Kel Hasan Efendi 1925’te hayata gözlerini yumana kadar sahneden inmedi.

1897’de hayata gözlerini açan İsmail Hakkı Dümbüllü Geleneksel Türk Tiyatrosu’nun son temsilcisiydi. Tam 30 yaşına kadar Kel Hasan Efendi’nin yanında çalıştı. “Dümbüllü Tarzı” olarak adlandırlıan kendine özgü tarzını tiyatro sahnelerine yansıttı. Tarzından dolayı Nasrettin Hoca’yla özdeştirildi.

Kavuğu Kel Hasan Efendi’den devraldı.

1925 doğumlu Özkul, ilk oyunculuk deneyimini gençlik yıllarında Bakırköy Halkevi’nde sahneye çıkarak yaşadı. İlk profesyonel deneyimini Ses Tiyatrosu’nda “Aşk Köprüsü” adlı oyunla gerçekleştirdi. 1968 yılında İsmail Hakkı Dümbüllü icazet vererek kavuğu Münir Özkul’a devretti.

1951 doğumlu Ferhan Şensoy, kariyerine hikayeler yazarak başlar. İlk yazıları 1969 yılında yayınlanan Şensoy tiyatroya ilk adımı 1971 yılında atmıştır. Kanada’da ve Fransa’da tiyatro eğitimi aldıktan sonra 1976 yılında Ali Poyrazoğlu Tiyatrosu’nda sahne almaya başlar. 1980 yılında ise Ortaoyuncular adlı kendi tiyatrosunu kurar. Pek çok oyunla başarıya ulaşan isme Münir Özkul tarafından 1989 yılında kavuk teslim edilir.

1959 doğumlu Rasim Öztekin, Galatasay Lisesi’ni bitirdikten sonra  İstanbul Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu’ndan mezun oldu. Profesyonel tiyatroya Ferhan Şensoy’un kurduğu Ortaoyuncular adlı tiyatroda adım attı. 2016 yılında ise ustası Ferhan Şensoy’dan Kel Hasan Efendi’nin kavuğunu devraldı.

Rasim Öztekin 27 Ağustos 2020’de yaptığı açıklamada 20 Eylül tarihinde kavuğu Şevket Çoruh’a devredeceğini açıkladı: