Herkes
ister daha zeki olmayı. Çabuk ve derin düşünebilenler ağzımızı açık bırakır
bazen. Onlar gibi olmak için, ne kadar geniş bir bilgi temelimiz olursa o kadar
zeki oluruz varsayımını öne süreriz. Her ne kadar bu varsayım kimi durumlarda
doğruluk payı taşısa da, kapsamadığı alanların olduğu da gayet bariz. Bilgi
yüklemekle karşılaştırdığımızda, bilgiyi nasıl yorumladığımızın daha önemli
olduğu ortaya çıkar.
Bilgiyi daha etkili bir biçimde edindiğimizi kesinleştirmek için uğraşımızı eleştirel düşünmeyi geliştirecek yönde gerçekleştirmeliyiz. Aslına bakılırsa, gerçekten zeki tüm insanlar gelişmiş akıllarını elde edebilmek için aşağıdaki 4 aşamadan geçmiştir. Eleştirel düşünme aşamalarından hangisinde bulunduğunuzu ve son aşamaya nasıl erişebileceğinizi öğrenmek için aşağıdakilere bir göz atın!
1.Aşama Düşünürleri: Söylenenlere İnanmak
Bağımsız bir şekilde düşünemediğinizde, çoğunluğun söylediği her söz inancınız olmaya başlar. Bu aşamadaki düşünürler başkalarının ya da toplumun inanmasını söylediği şeye inanmaya hazırdırlar. Bu düşünme yapısını değiştirmenin yolu ise sizden geçer. Kendi sorunlarınızı bir çözüm potasında eritmek için kendi aklınızı kullanma yeteneğinize güvenmelisiniz. Diyeceğim o ki, sırtınızı çoğunluğa dayamaktan vazgeçip kendi aklınızla yüz yüze konuşun.
2.Aşama Düşünürleri: İkili Karşıtlıkta Sıkışıp Kalanlar
İkili mi düşünürsünüz? Eğer bu sizin için doğruysa, dünya gözünüze ya siyah ya da beyaz gözükebilir. Günlük yaşamınızdaki belirsizlikleri elinizin tersiyle itersiniz. Doğrulama sapmasına esir düşmüş halde bulabilirsiniz kendinizi. Doğrulama sapması, yalnızca düşüncelerinizle aynı çizgide ilerleyen düşünceleri benimseyip o çizgiyi izlemeyenleri uzaklaştırmaktır. Yani, günlük yaşantınızda arada kalan düşünceleri görmeyi ve karşıt düşünceleri uzaklaştırmamayı kendinize ödev edinin. Farklı ilgi alanlarına atılın ve dünyaya farklı açılardan bakmayı öğrenin.
3.Aşama Düşünürleri: Olayları Birden Fazla Katmanda İnceleyebilenler
Bu tür düşünürler yargı yeteneklerini olaylar karşısında birden fazla katmanda kullanabilirler. Örneğin, bir bardak satın alırken fiyatı yüksek olanların daha dayanıklı ve düşük kalitede yapılanların daha ucuz olduğunu bilirler. Her şeyin iyisini ve kötüsünü görebilir, mantık çerçevesinde edindiği bilgilerin doğruluğuna dair yargılarda bulunabilirler. Yine de 4.aşama düşünürlerden daha kısıtlı bir görüşe sahiptirler. 3. aşamaya erişmek için öncelikle her şeyin kesin bir biçimde yanıtlanamayacağının ayrımına varmalı ve sonrasında ise içinizdeki varsayımların üzerine gitmelisiniz, özellikle de uzun zamandır bünyenizde barındırdıklarınızın. Bu eylem sürerliliğe döküldüğünde ise bir durumu çözümlerken kendi bakış açınızı ortaya atabilirsiniz.
4.Aşama Düşünürleri: Parçaları Bir Araya Getirip Düşünmelerinde Çoklu Katmanlardan Faydalanabilenler
4. aşama düşünür olduğunuzda, karar verirken güçlü sezgileriniz insanları şaşkına çevirecektir. Fakat içten içten bilirsiniz ki erişkin bir eleştirel düşünme yeteneği alakasız olduğu bariz parçaları bile bir araya getirmenize olanak verir ve böylelikle de olayları başka insanlardan daha geniş bir bakış açısıyla değerlendirebilirsiniz. Bağımsız bir şekilde düşünmeye alışmanızla birlikte, sorunların kökenini anında belirler ve en etkili çözümleri sunarsınız, hatta bu soruna hiç aşina olmasanız bile.
Eleştirel düşünme eğitiminin aşamalarında ilerleme kaydetmeye başladığınızda, parçaları bir araya nasıl getireceğinizi de öğrenmeye başlayacaksınız. Parçaları bir araya getirdiğinizde, kendi adınıza düşünmeyi öğrenmiş ve durumları en ince ayrıntısına kadar irdelemiş olacaksınız. Ama ayrımına varacağınız en büyüleyici şey ise başka kimselerin sahip olamayacağı düşünceleri kendinizde barındırabilme yeteneğinizin artık olmasıdır.
Yorumlar (0) Yorum Yap